شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن مروجی طبسی، استاد حوزه و دانشگاه ادیان و مذاهب در دومین نشست از کارگاه تربیت مدرس نقد جریان‌های سلفی گری تکفیری به ضرورت شناخت ابن تیمیه شناسی اشاره کرد و گفت: برای شناخت کامل جریان‌های سلفی، لازم است ابن تیمیه را به‌طور کامل بشناسیم زیرا تفکرات وی منجر به تأسیس مکتب سلفی گری شده است .
وی به فضای حاکم بر دوران ابن تیمیه اشاره کرد و افزود: ابن تیمیه در قرن هشتم زندگی می‌کرد لذا برای شناخت تفکرات این فرد باید وضعیت فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و عقیدتی شامات (بخشی از سوریه فلسطین) بررسی شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروجی طبسی با اشاره به وضعیت فرهنگی منطقه شامات که دارای دو بافت بومیان و بردگان بوده است، گفت: در آن زمان تعداد صلاح‌الدینایوبی تعداد زیادی از بردگان را از کشورهای آفریقایی وارد شامات کرده بود که آن‌ها با خود فرهنگ شامات را هم آوردند.
ابن تیمیه «مقوله توسل» را خرافات می دانست
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: یکی از فرهنگ‌هایی که وارد کردند؛ مقوله توسل بود، این امر از نظرآن‌ها یک آموزه‌ی دینی و از نظر ابن تیمیه یک خرافات بود؛ این بردگان ازنظر نژاد غالباً عرب و سپس عجم بودند، ازنظر مذهب نیز به ترتیب جمعیت ابتدا مسلمان و سپس مسیحی و یهودی بودند .
وی با اشاره به اینکه دوران رونق اقتصادی شامات به‌خصوص منطقه دمشق بسیار معروف بود زیرا دروازه‌یشرق و غرب بوده است ، اظهار داشت: ابن تیمیه درزمانی زندگی می‌کرد که دولت ایوبیان (صلاح‌الدین ایوبی) به‌تازگی سقوط کرده بود همچنین سقوط خلافت بنی‌عباس توسط هلاکوخان در بغداد و هجوم مغولان ازجملهمهم‌ترین عوامل سیاسی و مهم‌ترین عامل برای تشکیل تفکر سلفی گری و به‌طور وهابیت است .
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروجی طبسی به وضعیت عقیدتی شیعه وسنی در این دوران اشاره کرد و افزود: شیعیان به ۴ گروه دروزی ها، نضیریه، اسماعیلیه و قرامطه که بیشترین درگیری این تیمیه از بین شیعیان با قرامطه بوده است.
وی ادامه داد: اهل سنت بااینکهازنظر فقهی و کلامی به فرقه‌های گوناگون تشکیل‌شده‌اند ، ۳ جریان فکری عقل‌گرا، حدیث گرا و معناگرا هستند که هر یک از این جریان‌های فکری که به دو گروه افراطی و غیر افراطی را تشکیل می‌دهند.
وی درباره جریان فکری عقل‌گرا گفت: بخش افراطی به گروه گفته می‌شود مانند حنفی‌ها در فقه و معتزله در کلام را تشکیل می‌دهندبه‌طور مثال ابوحنیفه کلاً ۶۰ حدیث را قبول دارد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروجی طبسی درباره گروه غیر افراطی جریان فکری عقل‌گرا اهل سنت اظهار کرد: در فقه مالکی‌ها و در کلام ماتریدیه جزء گروه فرقه‌هایی هستند که دارای جریان عقل‌گرا غیر افراطی تشکیل می‌دهند؛ به این معنا در استنباط منبع آن‌ها عقل است ، معتقد هستند در منابع استنباط باید عقل را محور قرار دهیم و قران و سنت بعدازآن ها قرار می‌گیرند.
وی همچنین درباره جریان فکری حدیث گرا که در فقه حنابله و اهل حدیث در کلام افراطی هستند، گفت: منبع این دو فرق فقط حدیث است روش آن‌هاظاهرگرایی است ،آن‌ها به هیچ تأویل را قبول ندارند.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: عقبه‌ی فکری وهابیت همین حدیث گراهای افراطی هستند، در حدی که حتی معتزله و اشاعره را هم شیعه می‌دانند.
وی شافعی‌ها و اشاعره را غیر افراطی در جریان فکری حدیث گرا عنوان کرد و افزود: جریان فکری معناگرا یا همان صوفی‌ها به سه دسته رفاعیه ، شاذلیه و احمدیه تقسیم می‌شوند ، که در زمان ابن تیمیه صوفی‌ها، جمعیت غالب مذهبی را داشتند و تحت تأثیر تفکرات ابن عربی عارف بودند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروجی طبسی خاطرنشان کرد: ابن تیمیه ترویج مقولات «توسل، تبرک و…» را ناشی از تفکرات همین صوفی‌ها می‌داند زیرا بعد از صوفی‌ها بیشترین جمعیت را شافعی‌ها دارند که از نظر کلامی غالباً اشاعره هستند .
وی در ادامه به موافقان و منتقدان ابن تیمیه اشاره کرد و افزود: این تیمیه در میان حنابله رشد کرده است،همچنین حدیث گراهای افراطی مثل بربهاری این ابن تیمیه تمام جریانات اهل سنت را تکفیر می‌کند.
وی افزود: ابن تیمیه درباره سایر فرق اهل سنت ، ابتدا واژه بدعت را به کاربرد و در زمان عبدالوهاب واژه‌ی تکفیر را رایج شد .
