شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
گذشته از این غفلت درازدامن نباید فراموش کرد، تحوّلی که اندیشمندان اسلامی معاصر مانند علامه بلاغی و علامه طباطبایی در حوزه‌های علوم و معارف قرآنی نویدبخش آن بودند، نیاز به امتدادیابی و گسترده‌سازی دارد. حوزه‌های شیعی، با توجّه به مایه‌های سرشار قرآنی در سخنان امامان (که اهل‌سنّت از آن بی‌بهره‌اند) و نيز سنّت‌های پویای عقلانی، از امکان جهشی پیش‌بینی‌ناپذیر در قرآن‌پژوهی برخوردارند.
جریان‌های اندیشه دینی در مشهد، برخاسته از نگرش‌های معارفی ـ نقلی پربار، می‌توانند آینه‌دار رویکردهای تاریخی در مطالعات قرآنی باشند.
گروه علوم قرآنی دفتر تبلیغات اسلامي خراسان رضوي، با گرد هم آوردن طلبه‌های علاقه‌مند به بحث‌های قرآنی، و برگزاری نشست‌های ویژه، درصدد است تا گام‌هایی در گسترش و پیرایش دانش‌ها و نگاه‌های قرآنی بردارد.
در حلقه علمی قرآن، پرسش‌ها و پدیده‌های نوآمد در ارتباط با علوم و معارف قرآنی، پی گرفته می‌شود و طلاب در کنار مطالعات قرآن‌پژوهانه، از کیان اندیشه شیعی و پیوند آن با اندیشه قرآنی دفاع مي‌كنند و در نوشتارهای خود، به روشن‌سازی و دلیل‌ورزی می‌پردازند.
این حلقه، امیدبخش آغاز تلاش‌هاي تفسیری جدّی و منسجمی است، که از دل آنها قرآن‌پژوهانی برجسته پاي به عرصه جامعه نهند.
گذشته از غفلت دراز دامن حوزه‌هاي علميه در رويكرد به علوم و معارف قرآن كريم در نظام آموزشي خود، بايد به‌خاطر داشت كه تلاش‌هاي نویدبخش و رونق‌آفرين اندیشمندان اسلامی معاصر مانند علامه بلاغی و علامه طباطبایی در حوزه‌های علوم و معارف قرآنی، نیازمند امتداد و توسعه است. حوزه‌های شیعی، با توجّه به مایه‌های سرشار قرآنی در سخنان امامان و نيز سنّت‌های پویای عقلانی، از فرصت جهشی پیش‌بینی‌ناپذیر در قرآن‌پژوهی برخوردارند.
جریان‌های اندیشة دینی در مشهد، برخاسته از نگرش‌های معارفی ـ نقلی پربار، می‌توانند آینه‌دار رویکردهای نوين در مطالعات قرآنی باشند.
گروه علوم قرآن و حديث دفتر تبلیغات اسلامي خراسان رضوي، با گرد هم آوردن طلبه‌های علاقه‌مند به مطالعات و پژوهشهاي قرآنی، و برگزاری نشست‌های ویژه، درصدد است تا در مسير افق‌گشايي، گسترش و پیرایش روش‌ها و دانش‌هاي قرآنی گام‌هایی بردارد.
در حلقة علمی قرآن، پرسش‌ها و پدیده‌های نوآمد در ارتباط با علوم و معارف قرآنی، پی‌گرفته می‌شود و طلاب در کنار مطالعات قرآن‌پژوهانه، از کیان اندیشة شیعی و پیوند آن با اندیشة قرآنی دفاع مي‌كنند و در نوشتارهای خود، به روشن‌سازی و دلیل‌ورزی می‌پردازند.
حلقة علمی قرآن خواهران با رویکرد جذب خواهران طلبۀ قرآن‌پژوه در حوزۀ علمیۀ مشهد، توسعه و تعميق فعالیت‌های قرآنی در حوزة خواهران رادر دستور كار خود دارد.
این حلقه، امیدبخش آغاز تلاش‌هاي علمي جدّی و منسجم است، که از دل آنها قرآن‌پژوهانی برجسته پاي به عرصه جامعه نهند.
برای رونق‌یابی سایر علوم اسلامی، باید برای حدیث، دفتری جداگانه گشود. این سخن بدان معنا نیست که درس و بحث‌های حدیثی در گوشه و کنار این مدرسه و آن حجره دیده نمی‌شود. بلکه با اين همه ونيز با تک‌نگاری‌ها و تک‌درس‌های حدیث‌پژوهانه‌اي كه شکل می‌گیرد، هنوز نگاهی یک‌پارچه و همه‌جانبه به این دانش و ارتباط آن با ساير دانش‌ها بر حوزه حاکم نشده است.
حدیث به عنوان دانشی زاینده و پیش‌برنده دیگر بار باید به متن حوزه بازگردد. برای بازسازی و احیای حدیث نيز نمی‌توان از هم‌گامی و هم‌دوشی «علوم حدیث» با «معارف حدیث» غافل بود. از سويي مبلّغان و خطیبان، با توجّه به دلبستگی و وابستگی فراوان دین‌داران به تبلیغات مذهبی، فعّالیت خود را منحصر به معارف حدیثی می‌نمايند. در این شرایط، هرچند فرهنگ‌سازی گسترده‌ای به درونی‌ترین لایه‌های جامعه نفوذ مي‌كند، امّا از اين رهگذر باید پذیرفت که رشد علوم حدیث، متوقّف یا كند شده است.
از سوي ديگر نيز، اکتفا به پژوهشهای تخصّصی علوم حدیث و چشم‌پوشی از نیازهای فرهنگی ـ اجتماعی آسیب مهیبی در پی خواهد داشت. منبر در کنار مدرسه، و مدرسه گشوده بر جان‌های شیفته مردمان ارزش دارد.
در حلقه علمی حدیث، توجه ویژه‌ای به علوم و معارف حدیث می‌شود و با بازخوانی متون این دو حیطه، تاریخ و علوم حديث با اشرافی برتر مرور می‌شود. نوشتارهای دانش‌پژوهان علوم اسلامی در این حلقه، کتاب بلند حدیث را سراسر گام می‌زند و موضوع‌ها، نگرش‌ها و توصیه‌های درهم‌تنیده حدیثی در معرض شناخت و نقد قرار مي‌گيرد.
در روزگار ما دانش فقه، به عنوان روش علمي كشف، توضيح و تبيين استدلالي احكام و نظامهاي عملي اسلام، اهميتي شگرف يافته و تجديد قوا و بازسازي آن براي پاسخ‌گويي به اين نيازها گریزناپذیر است. از این رو، افزایش کیفیت و کمیت منابع انساني این رشته، ضرورتی دوچندان مي‌يابد. در این‌میان، كمتوجهي به نيازها و توانایی‌های دانش‌پژوهان مستعد این رشته در حوزه، و وانهادگي آنان در كسب تجربه علمي و شكوفايي پژوهشي، بسياري از آنان را در خمودگي و سرخوردگي علمي فرو برده است.
در پاسخ‌گويي به اين نيازها و ضرورت‌ها، گروه آموزشی فقه و مباني اجتهاد در فروردین سال ۱۳۸۴ «حلقۀ علمی افق» را با هدف تربیت محقق در زمینه فقه و علوم وابسته پيريزي نمود.
اعضای این حلقه، تعدادی از طلاب و دانش‌پژوهان فاضل مقطع خارج و اواخر سطح (عمدتاً از دانشآموختگان مراکز تخصصی فقه در حوزه علمیه مشهد) هستند كه در فضایی صميمي به صورت عینی و کارگاهی، و با رويكردهاي ترويجي، پژوهشي و اطلاع رساني به افزایش دانش و مهارت خود در مطالعات فقه و مباني اجتهاد ميپردازند.
هر یک از اعضای حلقه، باید سالانه حداقل دو تحقیق پیرامون فقه و مبانی اجتهاد انجام داده و آن را به شکل مقاله ارائه دهد.
در نشست‌های هفتگی حلقه علمی افق، علاوه بر معرفی و نقد آثار اعضا ، دیدگاه‌های نوین فقه و اجتهاد توسط دانشوران و صاحب‌نظران به بحث گذاشته می‌شود و اخبار و تازه‌های علوم فقهی مورد تبادل قرار می‌گیرد.
اعضای حلقه علمی افق در مدت چهار سال گذشته، حدود ۹۰ مقاله به نگارش درآورده و ۱۳۰ نشست برگزار کرده‌اند. از اين ميزان، ۷۲جلسه به ارائه و نقد آثار اعضا و ۵۸ جلسه به گفتگوی علمی با صاحب‌نظران اختصاص داشته است.
اهداف و مخاطبان
اهداف و کارکردهای مورد نظر در تأسیس حلقه علمی افق عبارت است از:
۱. پرورش پژوهشگران کارآمد و نوپرداز حوزوی در عرصه فقه و علوم وابسته، و معرفی آنها به مجامع و نهادهای علمی و فرهنگی
۲. افزایش کیفیت و کمیت تولیدات پژوهشی دانش‌پژوهان حوزه علمیه مشهد در عرصه فقه
۳. آشناسازی فضلای جوان حوزه با چالش‌های معاصر و نیازهای مردم و نظام اسلامی در تحقیقات فقهی
۴. ايجاد فضاي همدلي و همكاري ميان محققان جوان و مستعد فقه در حوزه.
مخاطبان این برنامه، جمع برگزیدهاي از دانش پژوهان مستعد و علاقه‌مند مقطع خارج یا سطوح عالی حوزه علميه مشهد هستند که اغلب دانش‌آموخته رشته تخصصی فقه در مراکز گوناگون آموزشی این حوزه‌اند. در ابتدای هر فصل، اعضا ی جدید با معرفی اعضا ی فعلی و تأیید مدیر گروه، افزوده می‌شوند.
شرايط عضويت در حلقه علمی افق عبارت است از:
– تحصیلات موفق علوم اسلامی در حوزه علمیه، در مقطع خارج یا رشته تخصصی فقه (سطح سه)
– تدوین حداقل يك مقالۀ علمی در هر شش ماه پیرامون فقه و مبانی اجتهاد در طول مدت عضویت
– حضور فعال در برنامهها و نشست‌های هفتگی حلقه.
اعضا ی حلقه‌های علمی و تبلیغی، از مزایا و تسهیلات زیر بهره‌مند می‌شوند:
– عضویت در کتابخانۀ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی و بانک رسانه‌ای معاونت آموزش، و بهره‌مندی از سایر خدمات پژوهشی و آموزشی مانند خدمات اینترنت و نرم افزار، جزوات و مجلات علمی و …
– راهنمایی علمی، ویرایش، حروفچینی، صفحهآرایی و تکثیر مقالات پژوهشی اعضا به صورت رایگان
– معرفی به مراکز آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و اطلاع رسانی، همایش‌ها و جشنواره‌های علمی و فرهنگی
– انتشار مقالات اعضا در فصلنامه علمی جستار و بهره‌مندي از حق‌التألیف تشویقی مناسب.
برنامه‌های حلقه
برنامه اصلی حلقه، نشست‌هایی هفتگی به شکل کارگاه مباحثه است و در صورت لزوم، به صورت تشکیل کلاس رسمی و یا قالبهای دیگر توسعه پیدا میکند. نشست‌های هفتگی حلقه علمی افق، دو گونه است:
الف) نشست‌های ارائه و نقد مقالات: در این نشست‌ها، مقاله یکی از اعضا ـ‌که پیشتر تایپ و برای مطالعۀ اعضا منتشر شده است‌‌ـ توسط نویسنده ارائه شده، و سپس توسط سایر اعضا مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد. آنگاه نویسنده به نقدهای طرح شده پاسخ می‌گوید و در آخر، استاد ناظر مدعو جلسه، به جمع‌بندی مختصر و اصلاح دیدگاه‌ها مي‌پردازد.
ب) نشست‌های تخصصی و گفتگوی علمی: در این نشست‌ها، يكي از فرهيختگان فقه و اجتهاد، پيرامون ديدگاه‌هاي جدید در فقه و مبانی اجتهاد به ایراد سخن میپردازد، و سپس به پرسش‌ها و نقدهای حاضران در نشست (با پیشمطالعۀ موضوع) پاسخ می‌گوید. در بیشتر نشست‌ها، جزوات راهنما در زمینۀ موضوع نشست و معرفی سخنران آماده می‌شود كه اعضا آن را مطالعه می‌کنند.
در خلال همه نشست‌های حلقه، بخشی از جلسه به اطلاع رسانی علمی و تبادل اخبار تازه فقه و اجتهاد اختصاص می‌یابد. در این بخش، تازه‌های کتاب یا مجلات و مقالات، برخی از دانشوران، مراكز یا پايگاههای فقه و اجتهاد، توسط اعضا معرفی می‌شوند و همچنین گزارش‌هایی از همایش‌ها و رویدادهای علمی و فرهنگی در زمینۀ فقه و مبانی اجتهاد عرضه می‌شود.
ديدار با دانشوران برجسته فقه و آشنايي با زندگي و تجارب علمي آنها، یا بازديد از مراكز آموزشي و پژوهشي و اطلاع رساني فقه و ساير علوم اسلامي نیز، از دیگر فعالیت‌های پُر بهرۀ اين حلقه است.
نشست‌های تخصصی و گفتگوی علمی:
از زمان تأسیس حلقه علمی افق تاکنون، دهها موضوع تخصصی در ۶۰ نشست و گفتگو به بحث گذاشته شده که فهرست اهم آنها -به ترتيب برگزاري- عبارت‌است از:
– عرصه‌هاي پژوهشي در فقه و علوم وابسته: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي (دوجلسه،۱۳۸۴)
– ديدار و گفتگوي علمي: آيت‌الله‌العظمي صافي گلپايگاني (۱۳۸۴)
– ضرورت فقه مقارن: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (۱۳۸۴)
– ارتباط حقوق با فقه در قوانين كشور ايران: حسام قپانچي (۱۳۸۴)
– حوزه و تجربه رويكردهاي جديد در مطالعات اسلامي: حجت‌الاسلام والمسلمين احمد واعظي (۱۳۸۴)
– بازدید از بنیاد پژوهشهای اسلامی (۱۳۸۴)
– ويژگي‌هاي حوزه‌هاي علمي نجف، سامراء و قم: آيت‌الله واعظ زاده خراساني (۱۳۸۴)
– بزرگداشت مقام علمي مرحوم آيت‌الله ميرزا علي فلسفي(ره): حجج اسلام ايازي، مرواريد، گرايلي، رباني (۱۳۸۴)
– ضرورت و اهميت فقه مقارن: آيت‌الله شيخ جعفر سبحاني (۱۳۸۴)
– موتورها و فراموتورهاي جستجو و شاهراه‌هاي اطلاعاتي: حجت‌الاسلام سيدمهدي روحبخش (۱۳۸۵)
– كاربرد موتورهاي جستجوي اينترنتي در مطالعات اسلامي(با تأکید بر فقه): حجت‌الاسلام روحبخش (دوجلسه، ۱۳۸۵)
– واژگان جستجو در اصطلاح نامه اصولي: حجت‌الاسلام روحبخش(۱۳۸۵)
– آسيب‌شناسي اجتهاد در حقوق زن: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مهدي مهريزي (۱۳۸۵)
– مطالعات فقهي حقوق زن در جهان اسلام: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مهدي مهريزي (۱۳۸۵)
– تحول بايسته در آموزش‌هاي فقهي و اصولي حوزه: آيت‌الله شيخ‌باقر ايرواني (۱۳۸۵)
– هويت حوزوي و لباس روحانيت: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (۱۳۸۵)
– بررسي شخصيت علمي و سبك تعليمي مرحوم آيت‌الله شيخ جواد تبريزي (ره): حجج اسلام تبادكاني، سيدجعفر طباطبايي، رضايي، درايتي و نهاوندي (۱۳۸۵)
– جشن تلبس برخي اعضا ي حلقه افق: توسط آیت‌الله مرتضوی و سخنراني آيت‌الله علم‌الهدي (۱۳۸۵)
– منابع الكترونيك پژوهش: حجت‌الاسلام روح بخش (۱۳۸۵)
– بررسي امكان تعامل ميان هرمنوتيك و علم اصول: دكتر‌حسين مسعودي و حجج‌اسلام موسي صدر، دكتر كاظمي و الهي خراساني (۱۳۸۵)
– چالش‌های فقه قضائی و جزائی (محاربه و افساد في الارض، انواع معاصر ديه و ديه زن و مرد، بغي و جرم سياسي، اجتهاد قاضي، ارتداد، اجراي علني حدود): مرحوم آيت‌الله حسين مرعشي‌شوشتري(ره) (۶جلسه، ۱۳۸۵)
– تجربه رويكردهاي جديد حوزه در مطالعات اسلامي: حجت‌الاسلام‌والمسلمين دكتر احمد واعظي (۱۳۸۵)
– فرصت‌هاي بايسته مطالعات اسلامي در خارج از كشور: پروفسور مهدي محقق (۱۳۸۶)
– ظرفيت علم فقه براي وحدت و انسجام اسلامي: آيت‌الله واعظ‌زاده خراساني (۱۳۸۶)
– اینترنت و پژوهش: حجت‌الاسلام روح بخش (دو جلسه، ۱۳۸۶)
– تأثير مباني كلامي در اجتهاد۱ (عصمت پيامبر و امام): استاد حبيب الله بخارايي (۱۳۸۶)
– تأثير مباني كلامي در اجتهاد۲ (شئون پيامبر و امام): حجت‌الاسلام‌والمسلمين علي رحماني (۱۳۸۶)
– تأثير مباني كلامي در اجتهاد۳ (صفات و افعال الهي): حجت‌الاسلام والمسلمين علي رضايي (۱۳۸۶)
– نقش مطالعات تاريخي در استنباط فقهي: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (دو جلسه،۱۳۸۶)
– بايسته‌ها و كاستي‌هاي دروس خارج حوزه علميه: حجت‌الاسلام والمسلمين علي رضايي (۱۳۸۶)
– مباني نظام اقتصادي اسلام: حجت‌الاسلام دكتر حسين بحريني (۱۳۸۶)
– ديدار و گفتگوی علمی (پیرامون اصول‌‌شيعه و اهل سنت، حجيت آراي رجالي و…): آيت‌الله سيداحمد موسوي مددي (دو جلسه،۱۳۸۶)
– نقد مضمون در حديث‌پژوهي فقهي: حجت‌الاسلام‌عبدالهادي مسعودي (۱۳۸۷)
– ديدار و گفتگوي علمي: آيت‌الله العظمي شبيري زنجاني (۱۳۸۷)
– رويكرد اجتماعي در فقه: آيت‌الله شيخ محسن اراكي (۱۳۸۷)
– نشر انديشه شيعي، نجف، قم و لندن: آيت‌الله شيخ محسن اراكي (۱۳۸۷)
– كارگاه استهلال (آموزش رصد و رؤيت هلال): خانه نجوم فرهنگ‌سراي غدير (شب اول ماه رمضان ۱۴۲۹ق)
– نظريات جديد اصولي آيت‌الله سيستاني: آيت‌الله حاج‌مهدي مرواريد (۱۳۸۷)
– روش‌شناسايي مسأله در تحقيقات فقهي و اصولي: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (دو جلسه، ۱۳۸۷)
– چشم‌انداز آینده حلقه علمي افق: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (۱۳۸۷)
– راهكارهاي تحول در دانش اصول: حجت‌الاسلام سیدحميد علوي آزيز (۱۳۸۷)
– معرفی شبكه اطلاع‌رساني اجتهاد: حجت‌الاسلام‌والمسلمين مجتبي الهي خراساني (۱۳۸۷)
– رهاورد سفر علمي بيروت: حجج اسلام ربانی و علوی (۱۳۸۷)
– دانش‌هاي زباني و علم اصول: حجت‌الاسلام‌والمسلمين علي رحماني (۱۳۸۷)
آثار اعضا ی حلقه
از ابتدای تأسیس حلقه علمی افق تاکنون، بیش از ۹۰ مقاله توسط اعضا نگاشته شده و پس از ارائه، مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار گرفته است.
موضوعات این مقالات، به ترتیب فراوانی عبارت است از: اصول، مبانی و قواعد فقه، تاریخ و مأخذشناسی فقه و اجتهاد، فقه قضا و سیاست، فقه اموال و معاملات، فقه عبادات و احوال شخصی.
شایان ذکر است که اغلب مقالات اعضا ، بر محوریت فقه استدلالی امامیه و ارجاع به فقه عامه و علم حقوق نگاشته شده است. از مجموع مقالات اعضا ، ۴۰ مقاله در فصلنامه علمی فرهنگی جستار به چاپ رسیده و ۱۲ مقاله در سایر مجلات علمی و همایش‌های تخصصی کشور ارائه شده است.
با توجه به این که اغلب اعضا ، نخستین تجربه‌های پژوهش و نگارش مقاله را در این حلقه تجربه کرده‌اند، تعداد و کیفیت رو به رشد مقالات، ظهور یک جبهه جدید تحقیقات فقه و علوم وابسته در حوزه علمیه مشهد را نوید می‌دهد.
فهرست این آثار به شرح زیر است:
(۱-۹) حجت‌الاسلام محمدرضا ملايي: فعل معصوم و پشتوانه‌هاي كلامي آن (۱۳۸۴)/ مدارك روايي قاعده لا ضرر(۱۳۸۴)/ تعامل اصول عامه و شيعه با دليل شرعي لفظي (۱۳۸۴)/ بر كرسي تعليم، بخشی از زندگينامه مرحوم آيت الله فلسفي (ره) (۱۳۸۵)/ عرفي‌شدن دين از رهگذر عرفي شدن فقه(۱۳۸۶)/ انتظار، امنيت، امر به معروف و نهی از منکر (۱۳۸۶)/ تأملی در مسأله‌ی اجتهاد پيامبر (۱۳۸۶)/ قاعده ما یضمن بصحیحه يضمن بفاسده (۱۳۸۷)/ قاعده الضرورات تبیح المحظورات (۱۳۸۷)
(۱۰-۱۹) علي الهي خراساني:/ نگاهي به نظريه حق‌الطاعه (۱۳۸۴)/ ملاك در قاعده لا ضرر (۱۳۸۴)/ سره فهمي متون ديني (۱۳۸۴)/ پيرامون نظريه وحدت امر (۱۳۸۵)/ كاربرد منطق احتمال در اصول علم رجال (۱۳۸۶)/ درنگی در كارايي علوم قرآني در فرايند استنباط (۱۳۸۶)/ تقیه، انتظار و امنیت (۱۳۸۶)/ علم فقه و نظريه‌هاي عمومي (ترجمه و تلخيص مقاله خالد غفوري) (۱۳۸۶)/ اصل لزوم (۱۳۸۷)
۱۹. قاعده عدل و انصاف (۱۳۸۷)
(۲۰-۲۴)حجت‌الاسلام مرتضي وليان پور: بررسی اشکال تطبیق قاعده لاضرر با قضيه سمره (۱۳۸۴)/ ماهيت علم اجمالي (۱۳۸۴)/ قاضی عیّاض و اثری کهن در حقوق و خصائص نبوی (۱۳۸۶)/ پيشگام هدايت، بخشی از زندگينامه مرحوم آيت الله فلسفي‌ره)/ قاعده اصالت صحت (۱۳۸۷)
(۲۵-۲۹)حجت‌الاسلام مهدي روحبخش: ارتباط اصول فقه و علوم حديث (۱۳۸۴)/ جلوه‌ديانت‌در‌سياست، بخشی از زندگينامه آيت‌الله فلسفي‌ره (۱۳۸۵)/ دفاع مشروع در آیینه‌ی فقه و حقوق جزای ایران (۱۳۸۵)/ کاربرد اینترنت در پژوهشهای دینی (۱۳۸۶)/ در جستجوی اسوه‌ی حسنه (۱۳۸۶)/
(۳۰-۳۳)بلال شاكري: بررسي ديدگاه محقق خراساني در مراتب حكم (۱۳۸۴)/ تأملي در مراتب حكم (۱۳۸۴)/ ملازمه بين حكم عقل و حكم شرع (۱۳۸۴)/ نظريه تعصيب در فقه شيعه و اهل سنت (۱۳۸۵)
(۳۴-۴۲)سيد مهدي نريماني: حديث رفع (۱۳۸۵)/ تكاپوي دانش در‌تهران، بخشی از زندگي‌نامه‌مرحوم‌آيت‌الله‌فلسفي ره (۱۳۸۵)/ بررسي شخصيت و ابعاد علمي شیخ صدوق ره (۱۳۸۵)/ بررسي تفردهاي كلامي و فقهي و ديدگاه‌هاي حديثي شیخ صدوق ره (۱۳۸۵)/ ويژگي كتاب‌ها و آثار شیخ صدوق ره (۱۳۸۵)/ استصناع یا سفارش ساخت (۱۳۸۶)/ اتحاد، تاكتيك سياسي يا تكليف الهي (۱۳۸۶)/ بررسي فقهي فعاليت شركت‌هاي هرمي (۱۳۸۶)/ بررسي قاعده نفي سبيل (۱۳۸۷)
(۴۳-۴۶)حجت‌الاسلام سيد حجت عارفي: ماهيت حكم ارشادي (۱۳۸۴)/ اذكريت علت يا حكمت قاعده فراغ؟ (۱۳۸۵)/ از نسل آفتاب، بخشی از زندگينامه مرحوم آیت‌الله فلسفي ره (۱۳۸۵)/ العقود تابعه للقصود (۱۳۸۷)
(۴۷-۵۲)علي‌رضا مازاريان: پاسخ به شبهه ضرري بودن احكام (۱۳۸۴)/ درنگي در پوشش اسلامي، ترجمه و تلخیص مقاله سيدمهدي امين در نقد نظريات دكتر محمد شحرور (۱۳۸۴)/ درنگی در دو گانه‌ی عملی‌سازی یا تعطیل حدود (۱۳۸۵)/ بر كرانه دنيا (زندگينامه مرحوم آيت الله فلسفي ره (۱۳۸۵)/ واكاوي فقه ابوحنيفه شيعي (۱۳۸۶)/ کتاب شناسی و بازخوانی آثار استاد ربانی (۱۳۸۷)
(۵۳-۵۵)محمد عباس‌زاده پهلوان: نگاهي به سير مصلحت در انديشه عامه (۱۳۸۴)/ مقاصد شريعت (۱۳۸۵)/ مسافر نجف، بخشی از زندگينامه مرحوم آيت الله فلسفي ره (۱۳۸۵)
(۵۶-۵۸)مصطفي دري: سيره عقلا و مكتب امضا (۱۳۸۴)/ لوياتان اصول (۱۳۸۶)/ من بلوغ چند سال دارم؟ (۱۳۸۷)/
(۵۹-۶۰)حجت‌الاسلام حميد اسد اللهي: نگاهي به واجب مشروط (۱۳۸۴)/ ره‌يافت‌هايي در اجتهاد و اهداف دين، ترجمه و تلخیص مقاله شيخ محمدمهدي شمس‌الدين (۱۳۸۵)
(۶۱-۶۲)سيد جمال‌الدين موسوي: مقایسه قاعده اصولي با قاعده و مسأله فقهي (۱۳۸۴)/ در جریان استصحاب كلي (۱۳۸۵)/
(۶۳-۶۴)سيد كمال‌الدين موسوي: مسئله تقليد از اعلم (۱۳۸۴)/ تحرير مسأله اقل و اكثر (۱۳۸۵)
(۶۵-۶۶)حجت‌الاسلام سيدمصطفي حسني: تأملي در دلالت سياق (۱۳۸۴)/ موضوع‌شناسي در فقه (۱۳۸۶)
(۶۷-۶۹)حسن درجي: وقف از ديدگاه مذاهب خمسه (۱۳۸۴)/ قاعده علي‌اليد (۱۳۸۴)/ بررسی قاعده الوقوف (۱۳۸۸)
(۷۰)حجت‌الاسلام سید مهدی حسنی: کیفیت ارتباط لفظ و معنا (۱۳۸۶)
(۷۱)رضا ميهن دوست: محدوديت زوجه در ارث (۱۳۸۶)
(۷۲-۷۴)حجت‌الاسلام سیدمحمد باقر قدمي: اصول فقه و استنباط فقهي در گذر زمان (۸۶))/ قاعده تسبیب (۱۳۸۷)/ تبعيت در مدلول التزامي(۸۸)
(۷۵-۷۶)حجت‌الاسلام محمدرضا رمضان پور: طهارت اهل كتاب (۱۳۸۶)/ قاعده اقرار (۱۳۸۷)
(۷۷-۷۸)حجت‌الاسلام میرزامحمد واعظی: تکرار جرم با نگاهی تطبیقی در فقه امامیه (۱۳۸۷)/ بررسي قاعدۀ اصالت صحت (۱۳۸۷)
(۷۹)عبدالله سورتيجي: قانون، بستر وحدت اديان و مذاهب (۱۳۸۶)
(۸۰)حجت‌الاسلام محسن ميرزايي: بررسي قاعده فقهي ـ حقوقي درء (۱۳۸۷)
(۸۱)حجت‌الاسلام حسين ادبي: بررسي قاعده فراش (۱۳۸۷)
(۸۲)حجت‌الاسلام هادي ميهن‌دوست: قاعده نفي‌حرج (۱۳۸۷)
(۸۳)محمدرضا برات‌نژاد: قاعده عموم حجیه البینه (۱۳۸۷)
(۸۴)رضا ملوندی: بررسی قاعده البینّه و الیمین (۱۳۸۷)
(۸۵)حجت‌الاسلام جعفر قبله‌گو: يحرم من الرضاع ما يحرم من النسب (۱۳۸۴)
(۸۶)بهمن دهستاني: پيش درآمدي بر فلسفه و تاريخ فقه (۱۳۸۴)
(۸۷)حجت‌الاسلام محسن برزگري: قرون وسطاي اجتهاد در شيعه (۱۳۸۴)
(۸۸)حجت‌الاسلام سيد رضا علوي: فلسفه فقه چيست؟ (۱۳۸۴)
(۸۹)مهدي محمدي نسب: تخيير بدوي و استمراري (۱۳۸۴)
(۹۰)مرتضي فياض: تبويب علم اصول (۱۳۸۴)
(۹۱)حسين مهدي زاده: فقه و استدلال (۱۳۸۵)
(۹۲)علي مختاريان: احكام ظاهري از ديدگاه شهيد صدر (۱۳۸۴)
(۹۳)حامد غلامي: اجراي علني حدود (۱۳۸۴)
جلسات:
از 57 نشست برگزار شدة اين حلقه تاكنون، 49 نشست جهت معرفي و نقد آثار اعضا تشكيل شده و 8 نشست ويژه به گفتگو و ديدار علمي با دانشوران اختصاص داشته است.
آثار:
اعضاي اين حلقه از هنگام تأسيس آن تاكنون، مجموعاً 49 مقاله به نگارش درآورده‌اند. از ميان آنها 5 مقاله در فصلنامة جستار انتشار يافته است.
جلسات:
از 97 نشست برگزار شدة اين حلقه تاكنون، 70 نشست جهت معرفي و نقد آثار اعضا تشكيل شده و 24 نشست ويژه به گفتگو و ديدار علمي با دانشوران اختصاص داشته است.
آثار:
اعضاي اين حلقه از هنگام تأسيس آن تاكنون، مجموعاً 70 مقاله به نگارش درآورده‌اند. از ميان آنها 6 مقاله در فصلنامة جستار انتشار يافته و 3 اثر در ساير نشريات و همايش‌ها عرضه شده است.
جلسات:
از 54 نشست برگزار شدة اين حلقه تاكنون، 40 نشست جهت معرفي و نقد آثار اعضا تشكيل شده و 10 نشست ويژه به گفتگو و ديدار علمي با دانشوران اختصاص داشته است.
آثار:
اعضاي اين حلقه از هنگام تأسيس آن تاكنون، مجموعاً 40 مقاله به نگارش درآورده‌اند. از ميان آنها 20 مقاله در فصلنامة جستار انتشار يافته و 12 اثر در ساير نشريات و همايش‌ها عرضه شده است.
