شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم دکتر مریم میرخانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس در نشست آموزش تفکر و پژوهش محور که ویژه اساتید و طلاب خواهر برگزار شد؛ با بیان اینکه یکی از اهداف کلان نظام، ارتباط منطقی بین حوزه و دانشگاه است؛ افزود: موضوع بحث «ارتقا قدرت اندیشه در استدلال نسبت به علوم اسلامی» است که وقتی با متنی مواجهیم آیا متن خالی می‌تواند تبیین، بینش، منش و روش کند؛ من معتقدم قبل از دانش ما نیازمند بینش، منش و روش هستیم وگرنه دانش ما به اصطلاح روی هوا است.
وی افزود: منطق استدلال متن نیست، دقیقاً آن شاکله تفکر حاکم است که می‌آید و برون دادش حل مسئله می‌شود.
وی بیان کرد: مثلاً تفاوت بین یک فقیهی که فقه سیاسی دارد ـ مانند امام راحل (ره) ـ با یک فقیهی که فقه فردی کار می‌کند؛ شیوه فن استدلال کاملاً متفاوت است، او اجتهاد را برای گره‌گشایی از مسائل فقهی زنان آخرین کار می‌داند ولی امام می‌گویند استنباط و اجتهاد یکی از فروع حاکمیت سیاسی فقیه است، شما می‌گویید چه فرقی بین فقیه سیاسی و غیرسیاسی است، تفاوتش در همان نوع بینش و نوع اندیشه و فن استدلالش است. ما می‌خواهیم به این نتیجه برسیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس اظهار کرد: امروز علوم توسط تکنولوژی و توسعه با یک دکمه در اختیار ما قرار می گیرد ولی پشت آن فکر نیست. چه آن‌هایی که از بیرون یک سری اطلاعات می‌گیرند و پشت آن فکر نیست و چه آن‌هایی که از درون، مطلب اسلامی را می‌گیرند و پشت آن فکر نباشد.
وی داشتن فن ارائه توسط استادان را ضروری دانست و افزود: استادان غیر از ارائه متن باید فن ارائه داشته باشند.
دکتر میرخانی بیان کرد: ما در علوم انسانی بایستی ببینیم چه میزان فرمول‌ها، معادلات، ریاضیات، قواعد و اصول استدلال در دستمان است.
وی اظهار کرد: پیش ذهن این‌ها در فن استدلال فقهی چیست؟ ما باید فن استدلال را کشف کنیم، امروز با این ابزارها، تکنولوژی‌ها و جوامعی که از علوم اسلامی داریم باید فنون خاص این‌ها ـ که فن متنی است ـ را استخراج کنیم، فن با قدرت فکر کار دارد و چیزی هم نیست که من تزریق کنم بلکه مهارت است.
وی با تأکید بر اینکه در متون اسلامی باید کار کرد تا بتوان تولید داشت؛ گفت: قران کریم غیر از رهنمودهای کلی که در روش و فن به ما می‌دهد خودش هم فن دارد، مثلاً شما در سیر مباحث قرانی مباحث تاریخی را می‌بینید یک گزاره صغروی می‌آورد و یک مصداق می‌آورد و تا این را وصل به یک کبری نکند دست بردار نیست و بعد یک بخشی را در مسیری می‌آید و مابقی را می‌گوید برای دریافت پاسخ فکر کن و ما هنوز این‌گونه کار نکردیم.
میرخانی در خصوص قدرت اندیشه گفت: آیا تا به حال روی این فنون کار کردیم؟ خیلی چیزها متن‌خوانی نیست یعنی شما بایستی کارخانه فکر و اندیشه را اول روشن کنید بعد سراغ متون بروید، از صدر متون وحیانی تا ذیل متونی که در طول ۱۴ قرن به دست شما رسیده از طرفی بعضی از دانش‌ها مثل منطق بین شیوه استدلال برهانی با مغالطه، قیاس و تمثیل هستند.
بسیاری از گفتمان های محافل علمی ما جدال احسن نیست بلکه جدال باطل و یا مغالطه است
وی با بیان اینکه امروز بسیاری از گفتمان های محافل علمی ما جدال احسن نیست بلکه جدال باطل و یا مغالطه است؛ افزود: ما ۱۵۰ نوع مغالطه داریم که شما اگر فن استدلال بلد نباشید سرتان کلاه می‌رود.
وی اظهار کرد: ما در روش‌های فقهی در سبک اجتهاد چند کار باید کنیم اول استخراج است که این سیستم‌های کپی پیستی این کار را تسهیل کرده‌اند و بر همین اساس یک سری متون را بیرون می‌کشیم و بعد تحقیق است، تحقیق یعنی رسیدن به حقیقت و درک مجهولات و این کار قدرت اندیشه است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: اصلاً قران تکرار ندارد و در تکرارش قانون می‌گوید و اصول بیرون می‌کشد مثلاً در سوره بقره ۱۲ بار در روابط بین زوجین در مهمور، معروف می‌گذارد “عاشروهن بالمعروف” خدا می‌خواهد من بفهمم که این حکم جزئی نیست و این اصل کلام است؛ لذا کنار خیلی از صغرویات این مهمور را قرار می‌دهد و از تکرار این مهمور شما می‌فهمید این حکم جزئی نیست بلکه اصل در زندگی است.
وی افزود: لذا در بحث عدالت در خانواده، عدالت کف است نه فوق. در جامعه عدالت فوق و مقصد است، اصول بسیار بالاتری دارد که روابط بین زوجین را اصل مودت و رحمت می‌داند حتی پس از طلاق، این مودت و رحمت را به عنوان سیره ولو بعد از طلاق اگر داشته باشی منجر به بازگشت همسر به خانواده می‌شود.
وی اظهار کرد: ما نتوانستیم منطق استدلال قرانی را بیرون بکشیم.
دکتر میرخانی بیان کرد: اینجاست که امروز در چهلمین سال انقلاب اسلامی وقتی خلأها را بررسی می‌کنیم می‌بینیم ما کپی پیست ها و دریچه‌های اطلاعات را خیلی باز کردیم ولی تولید فکر و تولید فن کمتر داشتیم.
