شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
دکتر مهدی قاسمی، دبیر علمی ویژه‌نامة قرآن و عهدین در گفتگو با شبکه معالم گفت: ادیان شناخته‌شدۀ جهان را با متون مقدس ایشان می‌شناسند. هیچ آیینی بی کتاب مقدس، هویت نیافته و دوام نداشته است. مشخصه‌های اصلی و مؤلفه‌های هویت‌بخش هر دینی را باید در متن مقدس آن جستجو کرد؛ همچنان‌که میزان راست‌اندیشی پیروان هر دینی را نیز باید در پرتو کتاب‌های آن دید و سنجید. قرآن‌کریم که خود را جامع پیام‌های معارفی کتب دینی گذشته می‌داند، پیروان سایر ادیان ابراهیمی‌را «اهل‌کتاب» می‌خواند تا هم آنان را حرمت نهد و هم به جوهرۀ کتاب دین‌شان که همان پیام اسلام است فرابخواند.
وی در ادامه بیان داشت: قرآن‌کریم، آخرین نسخۀ هدایت و واپسین سخنان خداوند با بندگان است. پیروان سایر ادیان آسمانی می‌توانند بگویند پروردگار به‌وسیلۀ پیامبرانش با آنها سخن گفته است؛ اما هرگز نمی‌توانند مدعی شوند که برای آخرین بار خدا با ایشان سخن گفته و خدا آخرین پیامش را با آنان در میان گذاشته است. قرآن‌کریم بارها از خویشاوندی خود با دیگر کتب آسمانی سخن رانده و خود را تصدیق‌و تأییدکننده و بلکه مهیمن و مسیطر بر آنها دانسته است.
وی با اشاره به این که پیروان ادیان ابراهیمی‌ـ به درستی یا خطاـ متن مقدس موجود خود را همان مُنزَل می‌پندارند، تصریح کرد: با این‌همه با نگاه به فلسفه و تاریخ ارتباط خدا با انسان در سه دین موسوی، عیسوی و اسلام باید اذعان کرد که قرآن نسخۀ جامعی از پیام خدا به پهنای تاریخ است و ازاین‌رو آخرین پیام الهی شایستۀ آن است که سخن آخر و فصل‌الخطاب باشد. این نکته دست‌کم در نظر مسلمانان باید هم نقطۀ عزیمتِ هر علم و عمل دینی باشد و هم مقصد و پناهگاه هر تردید و اختلافی. قرآن در این دید هم بهترین راهنما است و هم مطمئن‌ترین داور.
دکتر قاسمی گفت: بیشترین بهره و فایدۀ مطالعۀ کتاب مقدس (عهدقدیم و عهدجدید) و تطبیق آموزه‌های مشترک آن با قرآن، در گفتگوهای بینادینی میان پیروان سلیم آن ادیان رخ می‌دهد. از شيوههاي رايج گفتگو در مباحث علمي، احتجاج جدلي است. در جدل، اصولي به كار مي‌رود كه طرف مقابل كاملاً آنها را قبول دارد. براي نمونه، رسول خدا(ص) در احتجاج خود با نصاراي نجران، كه به دنياآمدن بدون پدر حضرت عيسي(ع) را دليل فرزند خدا بودن او ميدانستند، از اصل مورد پذيرش آنها، يعني مخلوق‌بودن حضرت آدم(ع) بدون نقش داشتن پدر و مادر، استفاده كردند و استدلال آنان را باطل نمودند. البته لازم نيست اصول مورد استناد در جدل حتماً و هميشه مورد قبول طرف حق باشد، اما پيامبران الهي و پيشوايان معصوم شيعه به مقتضاي ادب خويش و با هدف بيان حقّ و هدايتگري، همواره در احتجاجهاي خويش، از جدال احسن بهره ميگرفتند و از استناد به مطالبي كه سبب ستیزه‌جویی و لجاجت و درگيري شود، پرهيز ميكردند.
وی خاطرنشان کرد: ميتوان به احتجاج امام گفتگو یعنی امام‌رضا(علیه‌السلام) با دانشمندان ديگر اديان و مذاهب اشاره كرد. آن حضرت در مناظرههاي خود با اهل‌كتاب، با بهرهگيري از شيوه «جدال أحسن» براي اثبات ديدگاه خويش و ابطال نظر آنان به كتاب مقدس ایشان استناد ميكردند كه آموزههايش مورد قبول آنان بود. البته روشن است كه استناد امام به تورات، انجيل و زبور لزوماً به معناي پذيرش وحياني‌بودن همه آموزههاي موجود در نسخههاي كنوني آنها و عدم راهيابي تحريف در آنها نيست و تنها در صورتي ميتوان درستي مضامين و انطباق آن با وحي نازل‌شده بر پيامبران پيشين را پذيرفت كه با آموزههاي توحيدي قرآن و سنت، عقل سليم و حقايق مسلّم تاريخي در تضاد نباشند.
وی افزود: برای نمونه، اشارۀ «امام گفتگو» با توجه به نصوص کتاب مقدس موجود به گزارش‌های مربوط به زنده‌شدن مردگان و شفایافتن انواع بیماری‌ها به دست پیامبرانی چون یَسَع(اَلْیَشَع)، حِزَقیال، ایلیا و نیز دعا/نمازخواندن و روزه‌گرفتن حضرت عیسی از این موارد است که امام رضا(علیه‌السلام) برای اثبات نادرستی اعتقاد به الوهیت حضرت عیسی به آنها استناد جستند.
دبیر علمی ویژه‌نامة قرآن و عهدین در بخش دیگری از این گفتگو یادآور شد: در این ویژه نامه مجموعه‌ای از مقالات با محوریت «قرآن و عهدين» به همت ادارۀ کل آموزش دفتر تبليغات اسلامي خراسان رضوی در راستاي اهداف قطب تعمیق ایمان دینی در دفتر تبلیغات اسلامی، و به‌ویژه مسایل و محورهای «میز قرآن» به تازگی سامان یافته است. فرضيۀ مقالات پیشِ رو، بر این است که «قرآن‌كريم» بيان جامع، كامل و روشن‌تري نسبت به «عهدین» در مقولات طرح شده دارد. بدیهی است یکی از الگوهای روش‌مند در ترویج معارف قرآنی و تبیین «جامعیت قرآن» میان نخبگان جامعه، گفتمان‌سازی و انجام پژوهشهای تطبیقی در نصوص کتاب مقدس و قرآن است.
وی گفت: نویسندگان این مقالات، دانش‌آموختگان سطح سه و چهار حوزۀ علميۀ مشهد مقدس و دانش‌پژوهان گروه‌های آموزشی دفتر تبليغات اسلامي(قرآن و حدیث، فلسفه و کلام) و اعضای حلقه‌های علمی مرکز تخصصی آخوندخراسانی و مراکز آموزشي شیخ بهایی و طوبی هستند که پیشتر در مراکز علمی با مباحث تخصصی قرآن و عهدین، کلام اسلامی و نقد فرق انحرافی مسیحیت و یهودیت آشنایی داشته‌اند.
برای مشاهده مجموعه مقالات این ویژه نامه کلیک کنید
