گزارش تصویری

صوت جلسه .::قسمت اول::.      .::قسمت دوم::.      .::قسمت سوم::.     . ::قسمت چهارم::.

به گزارش خبرنگار شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی سبحانی، در نخستین نشست از نخستین روز مدرسه تابستانی کلام امامیه که به همت گروه آموزشی فلسفه و کلام اسلامی مرکز آخوند خراسانی و انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه در هتل ولایت مشهد برگزار شد به تببین رسالت‌هاي متکلمان در زمانه ما پرداخت و گفت: دانش کلام در درون خود در تاریخ دو منطق را پرورش داده، یکی منطق معرفت و دیگری منطق مواجهه. در بحث منطق معرفت که رسالت نخست در دانش کلام  است، دانش کلام موظف بوده که به صورت مستمر به ذخیره منابع دینی شیعه مراجعه کرده، آن ها را به درستی فهمیده و دستاورد های معرفتی را در قالب یک منظومه اعتقای و یک مکتب ارائه کند.

 

وی افزود: این امر البته نیازمند روش شناسی و منطق است، پس نخستین رسالتی که دانش کلام در دوره معاصر دارد این است که میراث معرفتی ما را در حوزه عقاید به درستی بازشناسی و نقاط مختلف انحرافات فکری را به درستی نشان دهد و در

 

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی با بیان این که ما نیازمند نویابی در فهم معارف کلامی هستیم و با طرح این پرسش که چرا باید امروز متکلم ما دوباره میراث را از نو مطالعه کند و فهم دقیق از آن ارائه کند، بیان داشت: نخستین دلیل این است که مواجهه ها و حرکت های رفت و برگشتی دانش کلام در طول قرن های گذشته ـ حدود ۱۰ قرن ـ را بررسی کند، زیرا نمی توان دلیل آورد که آن چیزی که در میراث کلامی و در خروجی دانش کلام ماست، همان چیزی است که در منابع وحیانی و قرآن وجود دارد. بنابراین اولین دلیل برای ضرورت نویابی و نوفهمی ما وجود اندیشه های بیگانه از منابع اصیل اسلامی است.

 

وی در ادامه با اشاره دومین رسالت متکلمان خاطرنشان کرد: بخش بسیاری از منابع وحیانی کلامی شیعه، ناخوانده رها شده و یا دست کم خوانش علمی پیدا نکرده است؛ امروز ملاحظه می کنیم در بین مفسران اصیل تشیع ـ که می دانیم دنبال فهم قرآن هستند ـ گاهی اوقات در مورد مفاهیم کلیدی قرآن ابهامات جدی وجود دارد، لذا هنوز کلید واژه های معارف کلامی قرآن نیازمند نو شناسی است.

 

عضو هيئت علمي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي بیان داشت: سومین مسأله ضرورت ارائه دستگاه منظومه وار معرفتی در حوزه اعتقادات و باورهای اسلامی است؛ شیعه بر این باور است آن چیزی که از سوی وحی و انبیا وارد شده، دستاورد منسجم و منضبط فکری است.

 

وی سپس اظهار داشت: یکی از رسالت های دانش کلام این است که منظومه برگرفته از وحی را متناسب با زمان بازشناسی کرده، توسعه داده و به منطق قابل فهم تبدیل کند. یکی از رسالت های متکلم این است که میراث وحیانی و اسلامی را بشناسد و متناسب با فرهنگ زمانه آن را ارائه کند، نسل معاصر نیازمند فهم دقیق و درست از اسلام است،

 

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی با بیان این که رسالت دوم متلکمان نوسازی در مواجهه کلام با پرسش های عصر است، تصریح کرد: متکلم ابتدا باید به فهم دقیق و نظام مند برسد و دوم از آن ها دفاع کند. امروز در عصر جدید چه باید کرد چرا که شیوه های دفاع لزوما مربوط به یک عصر نیست. به دلیل تغییر شرایط معرفتی در دنیای امروز کلام، باید در بخش دفاعی دست به نوسازی جدی بزند که هم اصالت داشته باشد و هم متناسب با زمانه باشد.

 

وی نیز ابراز داشت: رسالت سوم متکلمان ناظر است به وظیفه پنهان و بسیار مؤثر در تاریخ تفکر ماست که متأسفانه در طول مسیر گذشته ما مغفول مانده و دچار اختلال شده است و شاید ما امروز بگوییم که علم کلام ما نقش چهارچوب سازی برای دانش های اسلامی را از دست داده است. با توجه به تاریخ علم و اخلاق و دانش های تفسیر و حدیث، نکته بسیار مهمی روشن می شود و آن این است که تمام این دانش ها از اصول و پیش فرض هایی بهره می برند که در خود این دانش ها بررسی نمی شوند بلکه در دانش کلام مورد بررسی قرار می گیرند.

 

این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این نکته که مشروعیت یک دانش اسلامی در حوزه اسلامی قبل از هر چیز مستند است به دانش کلام، اذعان داشت: اگر کسانی می خواهند در حوزه فقه به معنای اصیل خود تحولی ایجاد کنند باید حتما دانش کلام را احیا کنند. افرادی که از بحث علوم انسانی اسلامی سخن می گویند و معتقد به تحول هستند باید بدانند که بدون تحول در دانش کلام و این که دانش کلام در رأس دانش های اسلامی بنشیند امکان تحول در علوم انسانی نیست.