نظر آیت الله جوادی آملی در باب کلیدِ حل شبهات وجود ذهنی

به گزارش شبکه معالم، حجت الاسلام و المسلمین علی رضایی تهرانی، مدیر مجمع عالی حکمت اسلامی خراسان رضوی و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی در نخستین روز از مدرسه زمستانی فلسفه اسلامی به تبیین موضوع «نظر آیت الله جوادی آملی در باب کلیدِ حل شبهات وجود ذهنی» پرداخت و گفت: در فلسفه مطرح می شود که وجود ذهنی اتحاد ماهوی با وجود خارجی دارد. اشکالاتی به این نظر وارد شده است، از جمله اینکه لازمه آن اندراج یک وجود تحتِ دو مقوله است. در پاسخ به این اشکالات از کلیدِ “حملِ ذاتیِ اوٌلی و شایع صناعی” استفاده شده است.
وی افزود: اما نظر استاد جوادی آملی این است که این جواب قانع کننده نیست و نیازمندِ توضیح است. ایشان معتقدند که علم غیر از وجودِ ذهنی است. بنابر نظر ایشان در مقام ادراک سه چیز وجود دارد: وجودُ العلم، ماهیهُ العلم، معلوم بالعرضِ اول که همان معلومِ بالذات در نظر مشهور است. معلومِ بالعرض اول همان وجودِ ذهنی است و موجود خارجی معلومِ بالعرض دوم است. وجود ذهنی با علم فرق می کند.
حجت الاسلام و المسلمین رضایی تهرانی بیان داشت: آنچه به آن وجود ذهنی می گویند، بر اساس نظر ایشان وجودِ ظلّیی است که سایه و ظلِّ وجودُ العلم در ذهن است. شبهاتِ وجود ذهنی در نظر ایشان حاصلِ خلط بین آن سه چیزی است که در ادراک محقق می شود.
وی نتیجه اینکه آنچه علم است غیر از وجود ذهنی و ظلٌیِ علم است و وجود ذهنی چون مجازی است و با وجودِ خاصِ خودش موجود نیست و سایه وجود علم است، آثار مورد انتظار را ندارد. با این توضیح حمل اولی معنا پیدا می کند.
البته ایشان معتقدند که این توضیح از افکارِ خود صدرالمتالهین است.