شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، نشست خبری چهارمین جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ‌الاسلامی، معاون فضای مجازی، هنر و رسانه (مهر) دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، دبیر جشنواره و رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی و دکتر محمدرضا قائمی‌نیک، رئیس کمیسیون علمی جشنواره صبح امروز در محل ساختمان دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با حضور نمایندگان رسانه‌های کشور برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شیخ‌الاسلامی، رئیس میز سبک زندگی اسلامی در ابتدای این نشست که از طریق ویدئو کنفرانس سخن می‌گفت، در اهمیت و ضرورت مسئله سبک زندگی بیان داشت: سبک زندگی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مورد اهتمام فعالان، نخبگان و مدیران فرهنگی کشور و نظام اسلامی و مورد تأکید ویژه و راهبردی مقام معظم رهبری است تا جایی که معظم‌له سال‌ها بر این موضوع تأکید و تصریح دارند و حتی در بیانیه گام دوم مسئله سبک زندگی را مورد تأکید و دقت قرار دادند.
وی با اشاره به‌سابقه این موضوع در دفتر تبلیغات اسلامی خاطرنشان کرد: دفتر تبلیغات اسلامی نیز پیرو تأکیدات رهبر انقلاب از سال ۱۳۹۳ مسئله سبک زندگی را دنبال کرد، میز اختصاصی به این موضوع اختصاص داد و پس از حدود یک سال مطالعات میدانی که در این راستا صورت گرفت به این نتیجه رسیدیم که یکی از مهم‌ترین مسائلی که در حوزه سبک زندگی مطرح می‌شود، اصلاح ساختارها و کالاهای فرهنگی نادرست است که همین امر باعث شد برگزاری جشنواره کتاب سال سبک زندگی را به عنوان یکی از اقدامات خود قرار دهیم.
رابطه معنادار میان سرانه مطالعه و سبک زندگی
رئیس میز سبک زندگی اسلامی، با اشاره به فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی در حوزه کتاب و نشر، اظهار داشت: دفتر تبلیغات و انتشارات وابسته یکی از باسابقه‌ترین نهاد در عرصه کتاب و به‌عنوان ناشر برتر و برگزیده در سطح کشور شناخته شده است و هرروز یک کتاب را روانه بازار نشر می‌کند و یک رکورد قابل‌توجه می‌باشد. ازاین‌رو در مسئله سبک زندگی ما کتاب را به‌عنوان شروع و یک موضوع فرهنگی در برنامه کاری قرار داده‌ایم. از سوی دیگر، همانگونه که می‌دانیم مسئله کتابخوانی در کشور یک مسئله جدی است و امروز شاهد آن هستیم که سرانه کتابخوانی در کشور کاهش پیدا کرده اما باید دانست که بین این موضوع و سبک زندگی، یک رابطه معناداری وجود دارد، چراکه همین امر باعث کاهش سطح فرهیختگی در جامعه نیز شده است و به همین جهت باید در جهت رفع این معضل بزرگ تلاش جدی صورت گیرد تا عموم کتاب‌ها از جمله کتاب‌هایی با موضوع سبک زندگی مورد اقبال عموم مردم قرار گیرد. لذا «کتاب سال سبک زندگی» از مسائلی است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
گزارشی از سه دوره برگزاری جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی»
حجت‌الاسلام شیخ‌الاسلامی با بیان اینکه ادبیات سبک زندگی در کشور لاغر است و می‌طلبد کتاب سبک زندگی مورد توجه بیشتری از سوی جامعه قرار بگیرد، به تشریح سابقه برگزاری سه دوره کتاب سال سبک زندگی در سال‌های اخیر پرداخت و گفت: جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی که به‌عنوان یکی از اقدامات مهم در کلان برنامه «برگزاری و حمایت از نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های ترویجی عمومی و برگزاری مسابقات مردمی در عرصه تولید و ترویج محصولات فرهنگی مطلوب» در شورای راهبری قطب‌های دفتر تبلیغات اسلامی تصویب شده است و با ماهیت «پژوهشی» و تمرکز کلان و رویکردی بر مسئله سبک زندگی در نگرش اسلامی آغاز به کار کرده و تاکنون سه دوره آن در سال‌های ۹۶ و ۹۷ و ۹۹ برگزار شده است.
وی سپس افزود: دوره اول به «کتاب سبک زندگی» اختصاص یافت. دوره دوم با محوریت «کتاب‌های کودک و نوجوان» اختصاص داشت و دوره سوم متمرکز به «پایان‌نامه‌‌ها» با موضوع سبک زندگی بود که دانشگاه باقرالعلوم(ع) آن را برگزار نمود و چهارمین دوره این جشنواره در سال ۱۴۰۱ توسط اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌شود که ریاست چهارمین جشنواره بر عهده حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی مسعودی، رئیس شعبه خراسان دفتر تبلیغات اسلامی و دبیری جشنواره بر عهده حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی مدیرکل آموزش و رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) است.
«تلاش برای تدوین نظام ارزش‌گذاری دانشی و دین بنیاد در عرصه محصولات مکتوب عرصه سبک زندگی و تلاش برای بازتعریف «کتاب سبک زندگی» به‌مثابه یک رشته تخصصی»، «رصد فعال و هدفمند آثار مکتوب عرصه سبک زندگی با هدف جریان‌شناسی فعالان سبک زندگی و آسیب‌شناسی، امکان‌سنجی و ظرفیت سنجی در ساختن نظام جامع پژوهش‌های سبک زندگی»، «ظرفیت شناسی عناصر پژوهشی عرصه سبک زندگی در سطح کشور به‌خصوص با تمرکز بر نیروی انسانی و باهدف استعدادیابی و شبکه‌سازی مردمی- نخبگانی»، «مستندسازی فعالیت‌های علمی مکتوب به‌عنوآن‌یک گام اثربخش برای ساختن کلان نظامِ سبک زندگی اسلامی»، «مقدمه سازی برای انجام فراتحلیل‌های روند پژوهانه از حوزه مطالعات سبک زندگی» و «گفتمان سازی و ایجاد نگرش نو و حساسیت اجتماعی در شبکه نخبگانی کشور نسبت به حوزه مطالعات سبک زندگی» ازجمله اهداف و برنامه جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی بود که حجت‌الاسلام شیخ‌الاسلامی در انتهای کلام خود به تبیین آن پرداخت.
ترویج ادبیات، گفتمان‌سازی و ایجاد جریان پایدار حول محور سبک زندگی
حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی در ادامه این نشست خبری در تبیین جایگاه و اهمیت موضوع جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی بیان کرد: واژه سبک زندگی یکی از پرکاربردترین و پربسامدترین واژه‌هایی است که در سال‌های اخیر در محاوره ها و گفتگوهای علمی، سیاسی و رسانه‌ای کشور مورد استفاده قرار گرفته است. این اصطلاح دست کم در یک دهه اخیر یکی از کلیدواژه‌های پرکاربرد در بیانات مقام معظم رهبری است. به منظور تأکید بر جایگاه این مفهوم و تأثیر آن بر مدیریت فرهنگی، سیاسی و علمی جامعه، در بیانیه گام دوم نیز به آن تکیه شده تا افق چهل‌ساله آینده براساس برخی از این محورهای پایه مورد توجه قرار گیرد.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد با بیان اینکه اصطلاح سبک زندگی در بین گروه‌های دانشی و در نگاه عامه نیز رواج پیدا کرده و نوعاً برای اشاره به بٌعد جذاب زندگی از آن استفاده شده است، افزرود؛ نمودارهای سرچ واژگان در پایگاه های اطلاعاتی نشان می دهد که در سال‌های اخیر این اصطلاح از طریق موتورهای جستجو به فراوانی جستجو شده است، وی خاطرنشان کرد: این نشانه‌ها حاکی از توجه عامه مردم و پیدایش ذهنیتی نسبت به مفهوم سبک زندگی است. توجه به سبک زندگی سالم یا ناسالم از سوی فعالان عرصه بهداشت و درمان، استفاده از مفاهیمی مانند گزینش ارادی و انتخاب از سوی روان شناسان در تعریف این اصطلاح، و توجه به سنجش سبک زندگی از طریق سبد خانوار، جهت تحلیل هویت اجتماعی با نظر به رشد فرهنگ مصرف و مصرف گرائی از سوی جامعه شناسان، بیانگر وسعت نگرش های تخصصی به حوزه سبک زندگی است.
وی در ادامه افزود: به دلیل اهمیتی که سبک زندگی در حوزه های عمومی پیدا کرده، سیاست‌گذاران فرهنگی و سیاستمداران در عرصه حکمرانی نیز از آن غفلت نکرده اند. تردیدی نیست که بی توجهی به این حوزه برنامه‌ریزی و مدیریت‌ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. دست‌کم در دوران کرونا با رشد نفوذ رسانه ها و دولت الکترونیک از طریق سلطه هوش مصنوعی و واسطه گری شبکه‌های اجتماعی، یکی از مهم ترین حوزه ها که دست خوض تغییر شده، سبک زندگی است که باید با حساسیت بیشتری نسبت به آن برخورد کرد.
سبک زندگی، مفهومی کاربردی، مطابق با واقع و حوزه‌ای عمل‌گرا
رحمانی، سبک زندگی را یک مفهوم کاملاً کاربردی، مطابق با واقعیات و حوزه عمل دانست و ابراز داشت: سبک زندگی مقوله کاملاً عمل‌گرایانه است و با نگاه عمل‌گرایی باید به این مفهوم نگاه کرد و آن را نمودی از رفتارها دانست، نه صرفاً گفتار و اندیشه. امروزه سبک زندگی، سنجش پیشرانه‌های تحول و تغییر اجتماعی و سیاسی قلمداد می‌شود.
رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی، ادامه داد: یکی از مهم‌ترین ابزارهای فرهنگی در حوزه انتقال مفاهیم مرتبط با سبک زندگی، حوزه کتاب است که ما در قالب برپایی جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی آن را تدارک دیده‌ایم.
وی در ادامه به تبیین اهداف جشنواره چون: «دستیابی به آثار فاخر سبک زندگی و معرفی آن به مخاطبان؛ ایجاد شبکه تعاملی و ارتباطی میان فعالان عرصه سبک زندگی؛ شناسایی استعدادها در عرصه سبک زندگی و حمایت از آن‌ها؛ ترویج ادبیات مربوط به سبک زندگی؛ گفتمان سازی و ایجاد جریان پایدار حول محور سبک زندگی» پرداخت و از تمامی فعالان عرصه کتاب، ناشران و مؤلفان فرهیخته‌ای که در حوزه سبک زندگی فعالیت دارند دعوت نمود که آثار خود را از طریق وب‌گاه برای دبیرخانه به آدرس book-lsf.dte.ir ارسال نمایند.
مدیرکل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، مهلت ارسال آثار را ۳۰ آذرماه ۱۴۰۱ و اعلام نتایج داوری ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۱ و تاریخ برگزاری اختتامیه جشنواره را بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در شهر مشهد عنوان کرد و گفت: ما در این جشنواره به‌دنبال احیا، اشاعه و ترویج ادبیات سبک زندگی هستیم و تلاش شده است مفاهیم مرتبط به این واژه در نشست‌های علمی اصلاح شود لذا پیش‌نشست‌هایی برای جشنواره تدارک دیده ایم و در همین رابطه به برگزاری کرسی های نقد و مناظره خواهیم پرداخت.
کتاب سال سبک زندگی، یک جشنواره علمی و تخصصی
حجت‌الاسلام رحمانی در پایان سخنان خود گفت: امیدواریم در چهارمین مرحله جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی یک گام اساسی برای این موضوع برداریم، زیرا سبک زندگی به لحاظ مبانی، رویکردها و ادبیات نیازمند بازنگری جدی است؛ و قاعدتاً اصلاح این بحث پایه، باید بین نخبگان صورت بگیرد .
دبیر جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «در قالب جشنواره‌های کتاب آثاری برگزیده می‌شوند و درنهایت در گوشه کتابخانه‌ها خاک می‌خوردند، آیا در جشنواره چهارم تدبیری اندیشیده شده که کاری متمایزی صورت بگیرد و خروجی‌های این رویداد مهم فرهنگی در اختیار تصمیم‌سازان قرار گیرد و با تصمیم‌گیران به اشتراک گذاشته شود؟»؛ گفت: اتفاقی که ما به‌دنبال رقم زدن آن هستیم، اولاً شناسایی فعالان عرصه سبک زندگی و ایجاد پیوند و ارتباط بین آن‌ها است. نکته دوم، معرفی آثار به جامعه کتاب‌خوان است که مفهوم سبک زندگی و اصطلاحات وابسته به آن، در معرض عموم و خصوص قرار بگیرد و به‌صورت صحیح از آن استفاده شود، چون استفاده نادرست از سبک زندگی و مفاهیم مرتبط با آن یک آسیب جدی در عرصه فرهنگ ایجاد می‌کند. نکته سوم در پرتو برگزاری جشنواره، کتابخانه تخصصی سبک زندگی ایجاد شده است که آثار در آن قرار می‌گیرد و در قالب برگزاری نمایشگاه‌ها در معرض عموم و مسئولان متولی قرار خواهد گرفت.
محورهای چهارمین جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی
دکتر محمدرضا قائمی‌نیک، رئیس کمیسیون علمی جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی در بخش پایانی به تبیین محور ویژه و محورهای نٌه‌گانه جشنواره پرداخت و آن را برشمرد: ۱. سبک زندگی، مبانی و مفاهیم ۲. سبک زندگی و هویت ایرانی و اسلامی ۳. سبک زندگی، خانواده، جنسیت ۴. سبک زندگی و زندگی شهری ۵. سبک زندگی، رسانه و فضای مجازی ۶. سبک زندگی، تولید و مصرف فرهنگی ۷. سبک زندگی، آموزش و سلامت، ۸. سبک زندگی، الگوها و اسوه‌ها ۹. محور ویژه: سبک زندگی، آئین‌ها و مناسک.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اسلامی رضوی با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ داور از اعضای هیات علمی پژوهشگاه‌ها، حوزه‌ها و دانشگاه‌ها شناسایی شدند و بناست آثار در محورها طبقه‌بندی و برای داوری برای اساتید ارسال شود، گفت: آثار ارسالی از سال ۱۳۹۷به بعد خواهد بود و به جهت کار تخصصی پیش از یک کتاب به اساتید داور سپرده نخواهد شد.
قائمی‌نیک در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «آیا با فراوانی آثار و تعدد داورها، ارزیابی‌ها سلیقه‌ای پیش نمی‌رود و آیا معیاری برای داوری‌ها مشخص شده است»، بیان کرد: سعی شده داوران از متخصصان حوزه سبک زندگی باشند و مضافاً بخشی از آثار هم در ارزیابی اولیه از داوری خارج خواهند شد. قطعاً کار به‌صورت تخصصی پیش می‌رود و تلاش می‌کنیم داوری‌ها سلیقه‌ای نباشد و روی ملاک و معیارهای جشنواره انجام شود.
شرایط شرکت در جشنواره
رئیس کمیسیون علمی جشنواره در خاتمه شرایط شرکت در جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی را چنین عنوان کرد: ۱. قالب اثر ارسالی باید کتاب (تألیف یا ترجمه) منتشر شده (چاپی یا دیجیتالی) باشد. ۲. بازه زمانی انتشار اثر ارسالی بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ باشد و ملاک سال انتشار، شناسنامۀ کتاب خواهد بود. ۳. عدم ارسال اثر در دوره‌های گذشته جشنواره. اثر منتشر شده قبل از سال ۱۳۹۷ چنانچه در یکی از محورهای اعلام شده جای بگیرند و در سه دوره گذشته به جشنواره ارسال نشده باشند، قابل ارسال خواهند بود. همچنین ویراست جدید کتاب‌های علمی، چنانچه به تشخیص گروه داوری حداقل ۴۰ درصد نسبت به ویراست قبلی تغییر کرده باشد، در صورت عدم برگزیده شدن، مجدداً قابل بررسی خواهد بود. ۴. امکان ارسال رساله‌های سطح چهار حوزه و دکتری دانشگاه در محوره ویژه جشنواره (سبک زندگی، آیین‌ها و مناسک) ۵. تکمیل فرم مربوطه در سایت جشنواره. ۶. ارسال سه نسخه از اثر به دبیرخانه جشنواره.
گفتنی است، پوستر، لوگو و سایت جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی از سوی دبیر جشنواره و رئیس کمی سیو ن ع لمی رونمایی و در رؤیت علاقه‌مندان قرار گرفت.
