نظام مسائل فراروی فقه انتخابات

به گزارش شبکه معالم، نشست مجازی فقه انتخابات (نظام مسائل فراروی ارتباط میان فقه و انتخابات) با ارائه  حجت الاسلام دکتر هادی مصباح و استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر فقه مقارن و مضاف به همت واحد فرهنگی مرکز آخوند خراسانی به صورت وبینار برگزار شد.

۱٫  براساس موافقان اصطلاح «فقه مضاف»، «فقه انتخابات» یکی از فقه‌های مضاف به‌شمار می‌آید.

۲٫ «انتخابات» از جمله مفاهیم جدید است و از انقلاب مشروطه فراروی اندیشه دینی قرار گرفته است. روشنفکران دینی برگزاری انتخابات را جزء لاینفک نظام‌های دموکراتیک می‌دانستند. در مقابل برخی از علما امکان انتخابات و مجلس مستقل را براساس فقه شیعی‌ منتفی می‌دانستند و دیدگاه دیگری هم امکان انتخابات را می‌پذیرفت. فقیهان دهه‌های بعد، از اندیشه‌های شکل گرفته در مشروطه و تجارب آن، در بنای جمهوری اسلامی‌ استفاده کردند. نظریه سیاسی امام خمینی، بر عنصر مردمی حکومت از طریق «انتخابات» تأکید دارد.

۳٫  با وجود اینکه بحث‌های مفصلی درباره جایگاه انتخابات در دانش‌های اسلامی‌ مطرح شده، ولی هنوز نظام مسائلی فراروی فقه انتخابات وجود دارد و پاسخ دقیق فقهی می‌طلبد.

نظام مسائل

۴٫  تاکنون در راستای «نظام مسائل فراروی فقه انتخابات» موضوعاتی در قالب مقاله، کتاب، پایان نامه و نشست به انجام رسیده است؛ مقالات:

۱٫  امکان یا امتناع انتخابات در فقه اسلامی / دکتر عبدالوهاب فراتی
۲٫ فقه سیاسی شیعه و مسئله انتخابات / محمود فلاح، سید سجاد ایزدهی
۳٫  بررسی فقهی انتخاب اصلح و صالح مقبول / ابوالفضل امامی میبدی و سید مصطفی میرمحمدی میبدی
۴٫  ماهیت و حکم «شرکت در انتخابات» از منظر فقه سیاسی اسلام / محسن ملک افضلی اردکانی
۵٫  رویکرد فقهی به رأی ممتنع / سیدمحسن قائمی خرق
۶٫  تأملی در حکم فقهی مشارکت انتخاباتی در نظام سیاسی اسلام / حسین بیرشک، احسان آهنگری، اسحاق سلطانی
۷٫  مبانی فقهی حقوقی لزوم عمل به وعده‌های انتخاباتی و مقابله با وعده‌های دروغین / محسن اسماعیلی و سید احمد حبیب نژاد
۸٫  مبانی فقهی – اصولی انتخابات / غلامحسن مقیمی
کتاب: «انتخابات از نگاه فقه» / روح‌ﷲ شریعتی
پایان نامه ارشد: «مبانی فقهی انتخابات از دیدگاه امام (ره) و دیگر مراجع قم» تحقیق / محسن کبیری آستانجین

نشست‌ها:
۹٫  فقه تبلیغات رسانه‌ای و مناظرات انتخاباتی / فاضل لنکرانی و موسوی مقدم
۱۰٫ مبانی فقه انتخابات / علی اکبر رشاد
۱۱٫ فقه انتخابات یا بررسی ابعاد فقهی لزوم شرکت در انتخابات / فاضل لنکرانی با ریز موضوعات:
·        انتخابات، تنها راه ادای امانت به اهل آن در عصر غیبت

·        وجوب و لزوم انتخابات از باب واجبات نظامیه

·        انتخابات و وجوب دخالت جامعه در تعیین سرنوشت خود

·        انتخابات راه تعیین سرنوشت اجتماعی

·        انتخابات و مسئله حفظ نظام

·        هیچ ارتباطی بین بیعت و انتخابات وجود ندارد

·        فرق بین انتخابات و مسئله شورا

۵٫       نظام مسائل پیشنهادی فراروی فقه و انتخابات که نیاز به پژوهش دارد:
۱۲٫حکم خرید و فروش رأی در انتخابات از دیدگاه فریقین
۱۳٫تبلیغات انتخاباتی از دیدگاه مذاهب اسلامی (تجمعات، کارناوال، سفرهای تبلیغاتی، تبلیغ هنگام اخذ آراء..)
۱۴٫تبلیغات رسانه‌ای انتخابات از منظر فقه مذاهب (چه المانهایی؟ رعایت چه معیارهایی؟ شیطنت‌های رسانه‌ای جایز است؟..)
۱۵٫مناظرات انتخاباتی از منظر فقه فریقین (چه ضوابط فقهی لازم است؟ به چالش کشیدن و بیان ضعف‌های شخصی جایز است؟ مصادیق گرا دادن به دشمن؟..)
۱۶٫شرایط نامزدهای انتخابات در فقه فریقین (نسبت به حضور و احراز صلاحیت) (علاوه بر شرایط عامه تکلیف، چه شرایطی؟..)
۱۷٫اجرای انتخابات و نظارت بر آن از دیدگاه مذاهب اسلامی (از چه کسانی می شود استفاده کرد؟ از کارکنان دولت یا عموم مردم؟ شرایط لازم؟..)
۱۸٫صیانت از آراء هنگام اخذ و شمارش از دیدگاه فریقین (امانت است؟ حکم شرعی؟..)
۱۹٫مبانی فقهی لزوم عمل به وعده‌های انتخاباتی در فقه مذاهب (چه وعده‌هایی می‌شود داد؟ چه مبنای قرآنی و روایی و فقهی دارد؟..)
۲۰٫دوگانه حق و تکلیف انتخابات از منظر فقه فریقین (حق است یا تکلیف؟ قابل اسقاط است یا نه؟ ..)
۲۱٫جرائم انتخاباتی و مجازات آن براساس فقه فریقین (تقلب در مراحل مختلف: ثبت نام، احراز صلاحیت، تبلیغات تخریبی و هنگام اخذ آراء، رعایت نشدن حقوق مساوی نامزدها، وعده‌های دروغ یا غیر واقعی نامزدها، گرا دادن به دشمن، اخذ آراء، شمارش آراء، اعلام آراء..)