شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، محمد جواد استادی، پژوهشگر مطالعات ادبی و هنری در نشست تخصصی «سواد هنری و کیفیت مصرف فرهنگی» با بیان مقدمه مقدمه ای در خصوص سواد و یژگی های سواد به تبیین مباحث «مصرف و فهم از موضوع مصرف فرهنگی» و «سواد هنری» پرداخت و گفت: مسأله زندگی موضوعی است که همواره توسط افراد مختلف مورد تحقیق بوده، اما امروز مطالعه زندگی به جهت پیچیدگی جوامع گوناگون دارای پیچدگی است.
وی با بیان این که زیست در این شرایط پیچیده نیازمند سواد است، افزود: سوادها حاصل رویدادهای زندگی جدید انسانی است و شرایط زیستی امروز سوادهای جدیدی را الزامی کرده است. در تصور از سواد نباید سواد تخصصی باشد و سوادها به معنای آگاهی عمومی در حوزه مشخصی است.
استادی خاطرنشان کرد: در ایران سوادهای جدید به معنای رژیم مصرف استفاده می شود که این مفهوم امروزه مفهوم کاملی نیست. امروز در دنیا فردی سواد دارد که خود بتواند تولید کننده باشد.
وی ادامه داد: افرادی که سوادهای جدید را دارند می توانند با شرایط اجتماعی آینده روبه رو شده و هماهنگ شوند. اگر جامعه ای سواد عمومی و آگاهی عمومی اش در تمام حوزه ها بالا باشد هیچگاه دچار مشکلات نمی شود.
وی با اشاره به این نکته که با ارتقای سواد هنری بخش عمده ای از چالش ها و مشکلات جامعه بر طرف می شود، اذعان داشت: اگر مشکلات را به مسئله تبدیل کنیم می توانیم مشکلات را حل کنیم زیرا مسأله روش حل خود را دارد.
سرپرست گروه ادب و هنر مرکز آموزشی شیخ بهایی لازمه شکل گیری سواد در جوامع را استقرار تفکر و نگاه انتقادی دانست و در تبیین مبحث مصرف فرهنگی بیان داشت: هویت اجتماعی نقطه اختلاف جامعه سنتی و جامعه مدرن است.
وی اضافه کرد: امروز با دو رویکرد فعالیت تولیدی(جایگاه فرد در نظام تولیدی) و رویکرد مصرفی (رفتار مصرفی شهروند) در حوزه مصرف فرهنگی مواجهیم.
وی خاطرنشان کرد: انسان امروز(انسان مدرن) انسانی مصرفی است و مصرف الزاما به معنای کالاست. امروزه حتی نیازهای معنوی انسان نظیر زیارت هم نوعی مصرف است چرا که مهمترین رفتار انسان معاصر مصرف است.
وی با اشاره به این که سرمایه فرهنگی به سه شکل سرمایه فرهنگی تجسم یافته، سرمایه عینی(کالا، سینما و …) و سرمایه فرهنگی نهادینه شده(دارای ضمانت پایدار اجتماعی) در جامعه دیده می شود، تصریح کرد: در مصرف فرهنگی سه متغیر پایگاه اجتماعی، پایگاه اقتصادی و اوقات فراغت وجود دارد.
استادی اظهار داشت: مصرف فرهنگی نیازمند داشتن اطلاعات فرهنگی و زیبایی شناختی است؛ از این رو باید میزان اطلاعات فرهنگی خود را برای درک درست و بهبود مصرف کیفیت فرهنگی ارتقا دهیم. مصرف فرهنگی مسأله بسیار گنگ است و مطالعه جدی در خصوص مصرف کالا و خدمات فرهنگی نشده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به تبیین مبحث سواد هنری پرداخت و گفت: کالاهای فرهنگی از دستگاه تولیدی که نظام زیبایی شناختی در آن حاکم است عبور می کنند.
وی با اشاره به این که کمتر کالای فرهنگی وجود دارد که ویژگی هنری در آن وجود نداشته باشد، بیان داشت: درک کالاهای هنری بسیار پیچیده است و حوزه های غیر مستقیم مقداری آسان تر است.
این پژوهشگر مطالعات ادبی و هنری با بیان این که هنر به دسته های دیداری، شنیداری، گفتاری و آمیخته دسته بندی می شود و با یادآوری این که سواد هنری با به وجود آمدن دوربین عکاسی جدیت پیدا کرد، گفت: برای تولید و مصرف یک اثر هنری باید دستور العمل درک آن را شناخت؛ اگر این اتفاق افتاد علاوه بر درک نیازهای خود می توانیم تولید کننده کالای فرهنگی باشیم.
وی افزود: برای درک سواد هنری باید مکانسیم فیزیک را به کار گرفت، یعنی برای درک یک اثر هنری باید با استفاده از حواس انسان آن را درک کرد.
وی با اشاره به این که نگاه های سودمند گرایی(مادی و معنوی)، زیبایی و نگاه ترکیبی به سواد هنری وجود دارد، اظهار داشت: برای آموزش سواد هنری باید آموزش های عمومی، فنی و آشنایی با مکانیزم های عصبی در جامعه نهادینه شود.
