مصرف‌گرایی سبب تخطی از سنت‌ها شد / مصرف؛ عامل شکل‌دهی هویتِ امروز بشر

به گزارش شبکه معالم، سید مجید امامی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) در دومین نشست از سلسله نشست‌های علمی مدیریت مصرف محصولات فرهنگی با موضوع «برنامه‌ریزی و نیازسنجی محصولات فرهنگی» گفت: امور فرهنگی حوزه تصرف ما نیستند بلکه از طریق فعالیت های فرهنگی در چارچوب مقدورات و فرهنگی اتفاق می‌افتند.

وی با بیان اینکه موضوع کار مدیر و سیاست‌گذار فرهنگی فعالیت و مقدورات فرهنگی است، عنوان کرد: هویت سیاست فرهنگی و برنامه ریزی فرهنگی به صنایع و محصولات فرهنگی بستگی دارد و چون می توانیم محصول فرهنگی اعم از خدمت و کالا عرضه کنیم، وجود داریم لذا  تا زمانی که نتوانیم این موضوع را درک کنیم نمی‌توانیم به فهم سیاستگذاری و مدیریت فرهنگی برسیم.

استاد دانشگاه امام صادق(ع)  بیان کرد: غایت وجود مربی پرورشی در مدرسه مفهوم چنین عرصه و میدانی است البته آموزش فرهنگی در این رویکرد جزو خدمات فرهنگی به شمار می‌رود و تقلیل همه صنایع فرهنگی به آموزش فرهنگی و هنری اشتباه بزرگی است.

مصرف‌گرایی رمز بقای سرمایه‌داری است

وی با اشاره به اینکه برگشت غربی‌ها به برنامه ریزی فرهنگی در فضای مصرف محورشدن مدرنیته و جهانی شدن رخ داد، گفت: جهانی شدن با «مر‌ز زدایی ذهنی و عینی»، «بازارهای جهانی و فرصت‌های تجاری یعنی ظهور بازارهای چند ملیتی» و «بین‌المللی شدن ارتباطات یعنی انتقال آزاد نمادها» بر مصرف‌گرایی اثر بسزایی گذاشت.

امامی با بیان اینکه مدرنیته با تولبد انبوه آغاز شد به این معنا که اگر بتوانیم تولید کنیم موفق و سرمایه‌دار می‌شویم و اگر سرمایه‌دار شویم می‌توانیم مشکلاتمان را حل کنیم، تصریح کرد: از نیمه دوم قرن بیستم «مصرف» رمز عملیات مدرنیته است یعنی مصرف هر چه بیشتر شود بقای سرمایه‌داری نیز بیشتر است، عصرپساصنعتی از تولید و سخت افزاری به نرم‌افزاری و مغزافزاری تغییر یافت یعنی نرم شدن کلیت صنعت از حیث مصرف دیده شده است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) ابراز کرد: متأسفانه «مصرف» امری هویت بخش شده  است که جای نگرانی هم دارد یعنی اگر قبلا سنت‌ها، مذهب، خاندان و تبار «هویت» افراد را تولید می‌کرد امروز «مصرف» هویت افراد را می‌سازد؛ «من» هستم چون مصرف می‌کنم در نتیجه مفهوم سبک زندگی هم براین اساس تعریف می‌شود.

مصرف‌گرایی زمینه‌ساز تخطی از سنت‌ها شد

وی با بیان اینکه معنای زندگی و مصارف از ترجیحات متنوع و گزینه‌های بدون محدودیت پیش‌رو اتخاذ می‌شود و در واقع فراوانی گزینه‌ها ادامه اسطوره تولید است، خاطرنشان کرد: زیاد شدن مصرف گزینه‌های مصرفی را افزایش داده است به دلیل همین تنوع امروز پوشاک، تفریح، سرگرمی، سبک زندگی واحدی نداریم و چون مصرف و مصرف‌کننده موضوعیت بیشتری پیدا کرده و زمینه فراروی و تخطی از سنت‌های پایدار و ماندگار فراهم شده است.

امامی به مثالی عینی اشاره و مطرح کرد: اگر دانش‌آموزان از کتب کتابخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای استفاده چندانی نکنند، جای تعجب ندارد زیرا به آسانی می‌توانند هر کتابی را حتی از سایت‌های مجاز دانلود کنند و بخوانند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: علی‌رغم گذشته که تولیدکننده و توزیع‌کننده مهم بود امروز «مصرف‌کننده» برای مصارف مختلف فرهنگی و غیرفرهنگی اهمیت دارد.

وی افزود: در این شرایط باید توجه کرد محصول فرهنگی چگونه تولید شود و چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد، در این میان مدیر، مربی و مبلغ چگونه باید عمل کنند، چرا که صنایع فرهنگی روی بال رسانه سوارند و به سرعت فراگیر می‌شوند.

امامی عنوان کرد: برخی فناوری را عامل کم شدن عمق سواد می‌دانند که شاید تصور برخی از ایران باشد چون غربی‌ها این مسأله را حل کرده‌اند و نیروی انسانی توانمند را ترجیح می‌دهند به این معنا که عده‌ای نخبه و عده‌ای دیگر طبقه کارگر و متوسطِ خوبی باشند در واقع به دنبال دانشِ حکمت مآبِ اندیشه‌گرایی که ما در سنت آموزشی تمدن اسلامی به دنبالش هستیم، نیستند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: آنها دانش آموز را مخاطب آموزش معلم نمی دانند بلکه دانش‌آموز را مبدأ رشد یعنی سالک و رونده مسیر رشد می‌دانند این تفاوتی است که با رویکرد شبه‌مدرن ما دارند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه دغدغه‌های ملی باید در عرصه شهرها مسأله‌مند شود، عنوان کرد: شهر فرهنگی شهری است که حیاتش بر پایه تولید، پردازش و توزیع صنایع فرهنگی باشد و اولین نکته ای در اینجا به ذهن می‌رسد برنامه ریزی است.

سرمایه انسانی مستلزم سرمایه فرهنگی است

وی با تأکید بر اینکه سرمایه انسانی مستلزم سرمایه فرهنگی است، عنوان کرد: استاندارد‌سازی سازمانی نتیجه‌ای ندارد زیرا باید از پایین به بالا رشد کرد؛ فردی که استعداد و سعه وجودی دارد می‌تواند دانشگاه پیش‌رو و سازمان استانداردسازشده می تواند آموزش عالی پیش‌رو بسازد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: برخی سعی دارند آموش‌عالی را استاندارد ‌کنند و می‌گویند دانشگاه خود را تطبیق دهد براین‌اساس آدمها کوتوله های این سیستم محسوب می‌شوند.

گفتنی است، سلسله نشست‌های علمی «مدیریت مصرف محصولات فرهنگی» از سوی مرکز آموزشی شیخ بهایی در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌شود.

 

 

دیدگاهتان را بنویسید