شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
شبکه معالم- عضو هیات علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانش های بنیادی با ترسیم دیدگاه های فلسفی معاصر در باب تحلیل معنا، به تحلیل و مقایسه مبنایی و بیان شباهت ها و تفاوت های دو نظریه گرایس و آلستون در باب معنا پرداخت.
به گزارش شبکه معالم، دکتر محمود مروارید، عضو هیات علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در دومین روز از کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول»، به مرور نظریه گرایس و بررسی اشکالات وارده بر این نظریه پرداخت و گفت: نخستین اشکال این است که مانع اغیار نیست و دوم این که جامع افراد نیست؛ و سومین اشکال آن عدم ارایه تحلیل سایر موارد غیر از افعال گفتاری و اخباری است.
وی افزود: گرایس با کم و زیاد کردن شروطی به نظریه اش در پی رفع این نقیصه بر‌آمد اما موفق نبود. برای مثال در قول دادن، هیچ حالت ذهنی که متناسب با قول باشد و قول را از بقیه افعال اخباری جدا کند نداریم و این به معنای این است که قابل تفکیک نیست و حتی اگر بخواهیم به نحوی آن را قابل تفکیک کنیم منجر به دور می شود. لذا این تحلیل در این موارد نقض می شود.
دکتر مروارید در ادامه به رویکردی دیگر در فلسفه زبان معاصر اشاره کرد که توسط جان سرل و آلستون مطرح شده است و بیان داشت: این رویکرد می خواهد تحلیل معنای متکلم و جمله را داشته باشد، اما بر مبنای افعال گفتاری (speech acts). تبیین کلی آلستون این است که : فعل گفتاری، پذیرش مسئولیت چیزی است. اصولا معنا و کاربرد یک امری است که به طور ذاتی با هنجار مرتبط است، این نظر در فلسفه زبان بسیار پررونق است. آلستون از normativity استفاده می کند که خود بر دو نوع است : زبانی و اخلاقی . اشکالاتی نیز به نظریه آلستون وارد است که قابل حل است.
وی خاطرنشان کرد: اما اشکالی که به نظریه آلستون وارد شد، دو مورد برجسته را شامل بود : نخست آن که خارج از دایره خود، بعضی امور را شامل نمی شود و دوم آن که جامع افراد نیست. راه حل پیشنهادی برای رفع این اشکالات ، پذیرش مسئولیت نسبت به یک امری است.
عضو هیات علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در ادامه به تفاوت عمده نظریه گرایس و آلستون اشاره نمود که عبارت است از تکیه گرایس بر قصد متکلم، اما آلستون علاوه بر قصد متکلم، قواعد هنجاری مربوط به زبان و قواعد هنجاری مربوط به انسان را نیز مفروض در نظر می‌گیرد.
