شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، آقای سید مهدی رضوی، کارشناس تربیت دینی و مدیر مؤسسه فرهنگی ـ تربیتی بیتُ الثقلین در نشست مجازی نشست وبیناری با عنوان «تربیت دینی والدین نسبت به فرزندان در دوران قبل از سن تکلیف» که از سوی واحد فرهنگی و تربیتی مرکز تخصصی آخوند خراسانی برگزار شد، گفت: در زندگی گروهی و اجتماعی، حقوق و تکالیف متقابل نظم دهنده ارتباط میان افراد است و میزان پایبندی به آن، موجب تقویت و استحکام روابط خواهد شد. از سوی دیگر، ایفای حقوق افراد، تکلیفی افراد مرتبط و متناظر آن حقوق است؛ لذا شناخت جایگاه والدین و فرزندان در نهاد خانواده، مستلزم آگاهی از حقوق هرکدام است که طبیعتا تکلیفی برای طرف دیگری است و می تواند نخستین گام برای رفع چالش های امروز میان والدین و فرزندان باشد.
او در ادامه افزود: علی رغم اینکه در آیات و روایات توجه جدی به حقوق و تکالیف متقابل میان والدین فرزندان شده، اما خصوصا در چند دهه اخیر با حمایت های یک سویه از کودکان در قالب های مختلف رسانه ای و فرهنگی، شاهد تزلزل ارتباطی آن ها در خانواده ها هستیم و این مسئله، آسیب هایی در سایر حوزه های ارتباطات اجتماعی به دنبال داشته است.
آنچه در این مجال بیان می شود، فهرستی از مهم ترین حقوق متقابل فرزندان و والدین در آموزه های اسلامی است که بررسی و نحوه ایفای هرکدام نیازمند بحث ها و جلسات متعددی است چرا که اجرای نادرست قانون خوب، تبعات و پیامدهای دیگری را به دنبال خواهد داشت.
اهم حقوق فرزندان؛ عبارت است از:
موارد قبل از تولد: توجه به انتخاب پدر یا مادر مناسب برای فرزندان آینده در زمان انتخاب همسر؛
موارد بدوِ تولد: گفتن اذان و اقامه در گوش راست و چپ نوزاد، برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا تربت امام حسین علیه السلام، عقیقه، نامگذاری، تراشیدن موی سر در روز هفتم و تصدق به میزان وزن آن، ختنه پسران. ب
هره مندی از شیر مادر: جزو حقوق دوطرفه مادر و کودک تا دوسالگی است، بهترین شیر و غذا برای کودک است.
مراقبت بر اعتقادات دینی: نمونه هایی مانند توصیه های حضرت نوح و جناب لقمان به فرزندانشان در قرآن آمده است.
توجه به آینده و امنیت فرزندان: دعای حضرت ابراهیم برای نسل خود، دستور به مؤمنان نسبت به فراهم ساختن اسباب ازدواج فرزندان و… جزو حقوق فرزندان در قرآن است.
تفریح: زمینه سازی تفریح سالم و استفاده از طبیعت در داستان حضرت یوسف و نیز توصیه روایات به شاد کردن کودکان و تعلیم ورزش هایی همچون تیراندازی و شنا، نشان دهنده توجه اسلام به این موارد است.
اعتدال در تنبیه: در برخی مواردی که تنبیه مجاز دانسته شده، به میزان و نحوه ان نیز توجه شده است.
حقوق والدین نیز عبارت است از:
اطاعت و احسان به والدین: در چهار مورد در قرآن کریم، احسان به والدین بعد از توحید و عبادت خداوند ذکر شده است.
جایگاه ویژه مادر: در آیات و روایات گوناگون، به جایگاه مادر توجه ویژه ای شده و علت ان بیشتر ناظر به ادای دین عاطفی است نه احسان ابتدائی؛ هرچند ادای دین کامل، محقق نخواهد شد.
مصادیق احسان به والدین: گفتار و کردار نیک با والدین، دعاگوی والدین بودن، …
انفاق به والدین: انفاق مالی و معنوی به والدین خصوصا در سن کهولت، مورد توجه قرآن کریم بوده و در برخی موارد بر اولاد و همسر نیز رجحان دارند.
رعایت حریم خصوصی والدین: از حقوق معنوی والدین است که بایستی مورد توجه فرزندان باشد.
قضای نماز و روزه والدین: همه فقها در وجوب قضای نماز و روزه پدر (اگر از روی نافرمانی نبوده باشد) اتحاد دارند و برخی قضای نماز و روزه مادر را هم بر پسر بزرگتر واجب می دانند.
عدم پذیرش گواهی فرزند علیه پدر: در نظام دادرسی اسلامی، شهادت فرزند علیه پدر نباید اتفاق بیفتد چرا که ممکن است باع دل آزردگی و عاق شدن فرزند شود.
پذیرش وصیت پدر: در برخی منابع، پذیرش وصیت پدر توسط فرزندش، واجب دانسته شده است.
ربای بین پدر و فرزند: علی رغم نهی شدید اسلام نسبت به ربا، ربای بین پدر و فرزند جزو استثنائات است.
ولایت قهری: یکی از آثار نسب شرعی، ولایت قهری است و در فقه امامیه و قانون مدنی، فقط پدر و جد پدری حق اعمال ولایت را بر محجورین دارند.
