شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
شبکه معالم- عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: پس از جنگ ایران و عراق، وهابیت فعالیت خود را با جدیت بیشتری از سر گرفت و بخش مهمی از اقدامات تبلیغیاش را بر ایران (به ویژه در استانهای مرزی) متمرکز کرد.
به گزارش شبکه معالم، دکتر ابوالفضل روحی در دوره آموزشی «تربیت مربی معارف اسلامی با گرایش نقد وهابیت» به تبیین جریان شناسی سلفیگری با تاکید بر وهابیت پرداخت.
وی پس از واژه شناسی مفهوم سلفیگری و تقسیم شاخه های فکری سلفی به چهار گروه «دیوبندیه» «اخوان المسلمین» «وهابی» و «زیدیه» به شکل گیری وهابیت اشارهای کرد و گفت: هرچند به صورت رسمی پیدایش وهابیت را به محمد بن عبدالوهاب نسبت میدهند اما ریشههای این تفکر را میتوان در افرادی مثل معاویه بن ابی سفیان، مروان بن حکم و حجاج بن یوسف ثقفی مشاهده کرد.
استادیار دانشگاه شهید بهشتی در تبیین مبانی فکری وهابیت چهار شاخصه مهم آنان چنین برشمرد: اخباریگری (به معنای تقدم کامل نقل بر عقل)، نگاه کاملا مادی به پدیدههای هستی و ناممکن دانستن نگاه غیر مادی، نگاه متفاوت به مرگ و حوادث پس از آن، تکفیر مخالفان و تاکید بر ترویج اندیشه خود در بین تمام فرق مسلمین.
وی در ادامه مباحث خود از چرایی و اهمیت بحث از وهابیت گفت و اظهار کرد: عوامل متعددی باعث میشود تا ما بحث از وهابیت را جدی بگیریم از جمله اینکه پس از جنگ ایران و عراق، وهابیت فعالیت خود را با جدیت بیشتری از سر گرفت و بخش مهمی از اقدامات تبلیغیاش را بر ایران ( به ویژه مناطق سنی نشین و استانهای مرزی ) متمرکز کرد.
این پژوهشگر حوزه سلفی گری در ادامه به بررسی فعالیتهای جریانهای سلفی در کشور پاکستان پرداخت و گفت: این کشور برای برخی جریانهای سلفی از جهاتی دارای اهمیت است که: همسایگی با ایران، فراوانی جمعیت اهل سنت، وضعیت نامطلوب اقتصادی و وجود پدیده مهاجرتهای متعدد به عربستان از جمله آن است.
دکتر روحی سپس در بررسی گروه های فعال سلفی در پاکستان، «سپاه صحابه» را معرفی کرد و پس از تبیین تاریخچه، مهمترین آرمانهای این گروه را احیاء حرمت صحابه، مبارزه با تشیع، مبارزه با انقلاب اسلامی و ترور شیعیان دانست و اظهار کرد: این گروه مورد حمایت جدی حاکمان و سیاستمداران و ارتش پاکستان است.
این پژوهشگر حوزه سلفی گری به گروه های عربستانی مستقر در پاکستان اشاره و خاطرنشان کرد: رژیم آل سعود از شهریور ۱۳۶۸ به بهانه کمک های آموزشی و انسان دوستانه به مهاجران افغانی در ایالت بلوچستان، مراکز متعددی را به نام های« اداره الاسرا» «مؤسسه الدعوه الاسلامیه» «مؤسسه مسلم» و « موسسه مکه المکرمه ی الخیریه » تأسیس کرده است و در پوشش کمک های مالی، فرهنگ ضد شیعی وهابیت و سیاست های ضد ایرانی را از طریق توزیع کتاب، جلسات سخنرانی، فیلم و نوار و عکس به آوارگان و مهاجران سنی مذهب مقیم در این ایالت منتقل می کند و نتیجه این فعالیتها آن است که عربستان اعلام کرد اکنون ما در پاکستان سه میلیون طلبه آموزش دیده داریم که حاضرند در هر جایی از عالم عملیات انتحاری انجام دهند.
وی سپس وارد بررسی جریان سلفی گری در افغانستان شد و بیان کرد: هم مرز بودن با ایران و پاکستان، ارتباط با روسیه و چین، اختلاف قومیتی گسترده و شکننده، وجود مذاهب گوناگون، فقر مالی و فرهنگی، استعمار طولانی و موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیکی از عوامل موفقیت وهابیها در افغانستان بوده است.
دکتر روحی مهمترین گروه سلفی فعال در افغانستان را گروه طالبان دانست و بیان کرد: نام این گروه در دوازدهم اکتبر ۱۹۹۴ م برای اولین بار در خبرگزاری ها مطرح شد و آن ها با یک دسته دویست نفره به طور سریع، در سایه حمایت های مالی و نظامی دولت های پاکستان، امریکا، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، توانستند مناطق وسیعی را از دست دولت اسلامی افغانستان خارج کنند و به تصرف خود درآورند.
وی تاکید کرد: آنها مدعی استقرار شریعت محمدی(ص) هستند و خود را حنفی مذهب و صوفی مشرب قلمداد می کنند، ولی اعمالشان نشان دهنده احیای سنت های قومی و قبیله ای ۲۵۰ سال گذشته پشتون ها است که این باورها و سنت ها به صورت کامل بر گرفته از اندیشه سلفی و وهابی است؛ به همین دلیل عمده تحصیل کننده‌گان آنها در عربستان یا پاکستان درس خواندهاند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی پس از بررسی جریانهای فعال سلفی در پاکستان و افغانستان وارد جریان شناسی سلفی گری در هندوستان شد و دو جریان «دیوبندیه» و «بریلویها» را معرفی کرد. همچنین اشارهای به فعالیتهای «اخوان المسلمین» در مصر کرد و درپایان به بررسی و نقد جریان فکری «داعش» در سوریه و عراق پرداخت.
لازم به ذکر است دوره آموزشی «تربیت مربی معارف اسلامی با گرایش نقد وهابیت» به همت اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و با همکاری اداره آموزشهای کاربردی دفتر تبلیغات اسلامی قم از آذر ماه ۹۷ آغاز شده و هم اکنون نیز ادامه دارد.
