بندگی و آزادگی، مقاومت و ظلم ستیزی، عقبی‌نگری و شهادت‌طلبی شاخصه اصلی سبک زندگی‌حسینی

به گزارش خبرنگار شبکه معالم، نشست تخصصی «سبک زندگی‌حسینی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی رحمانی، رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی و عضو هیئت علمی گروه فقه و مبانی اجتهاد دفتر تبلیغات اسلامی و در مرکز آموزشی طوبی برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین رحمانی با ارائه بحث در مقوله «سبک زندگی حسینی» پرداخته و گفت: اصطلاح سبک زندگی در سال  1929  وارد ادبیات جهانی شد و از سال ۱۹۹۰ این مفهوم گسترش یافت. خاستگاه و پیدایش سبک زندگی؛ فضای مدرنیته، معیارهای لیبرال دمکراسی  و مصرف گرایی غربی است.

رئیس مرکز آخوند خراسانی افزود: این موضوع ابتدا در حوزه اقتصاد مطرح شد و سپس بررسی آن از سوی دانش های دیگری مثل پزشکی، روان شناسی، جامعه شناسی، دین شناسی  و … با اقبال روبرو شد. هر یک از این دانش‌ها به سبک زندگی از منظر و رویکرد خاص خود نگریسته اند. مثلاً پزشکی به سبک زندگی به لحاظ تأثیر بر صحت و سلامتی نگاه می کند. این که چه نوع عادت ها و رفتارهایی در طول زندگی فرد، سبب سلامتی یا مریضی او می‌شود.

وی در ادامه اشاره کرد: توجه دانش‌های مختلف به سبک زندگی، نشان از ظرفیت مساله سازی  فراوان آن در حوزه علم و نظر دارد. این ظرفیت سبب شد تا این موضوع در پرتو ادیان نیز مورد مطالعه قرار گیرد و هر دینی به توصیف سبک زندگی خاص خود بپردازد. در نتیجه سخن از سبک زندگی اسلامی، مسیحی، بودایی و …. و به لحاظ جغرافیایی سبک زندگی غربی، شرقی، آسیایی و …  به میان آمد. تنوع مطالعات در این حوزه، حاکی از آن است که سبک زندگی موضوعی بین رشته ای و نوع گزاره‌های آن توصیفی است.

تفاوت نگاه به سبک زندگی

عضو هیئت علمی گروه فقه و مبانی اجتهاد خاطر نشان کرد: مبانی و پیش فرض های سبک زندگی در ظرف تاسیس آن یعنی مدرنیته، با تاریخ و فضای فکری مغرب زمین سازگار است. این موضوع اگر بخواهد در اسلام مورد بررسی قرار گیرد در مبانی، پیش فرض ها، رفتارها و کنش‌ها با سبک زندگی غربی یا مسیحی به طور طبیعی متفاوت خواهد بود.

وی اضافه کرد: در علوم و دانش های مختلف تعریف های متنوعی از سبک زندگی شده است که جای بررسی و تحلیل دقیق دارد. یکی از مشهورترین تعریف‌ها این است که سبک زندگی مجموعه ای منظم از رفتارها یا الگویی از تلقی ها و باورها، کنش ها و رفتارها، حالت ها و سلیقه هاست به عبارت دیگر مجموعه منظم رفتارها که از الگوها برخوردار است.

مطالعه این منظومه یعنی تلاش برای شناسایی سبک زندگی و گزاره های آن که از منظری توصیفی؛ ویژگی‌ها و مختصات تلقی، باور، عادت و رفتارها گزارش می‌گردد.

تأملی در موضوع سبک زندگی حسینی

حجت الاسلام و المسلمین رحمانی گفت: به منظور تبیین این موضوع باید نکاتی را مورد توجه قرار داد:

نکته اول؛ عنوان سبک زندگی حسینی دارای ابهام است؛ چرا که این عنوان با دو مفهوم متفاوت «سبک زندگی حسینی یعنی سبک زندگی شخص سید الشهداء» و «سبک زندگی پیروان ایشان» مرتبط است و مشخص نیست که کدام یک مد نظر بوده است.

برای هر یک از این عناوین، زیر عنوان ها و سرفصل های مجزایی وجود دارد که در تنظیم و ارائه مباحث مؤثر است.

نکته دوم؛ سبک زندگی سیدالشهدا  با سبک زندگی پیامبر، سبک زندگی امیر المؤمنین یا سبک زندگی سایر ائمه ^{علیهم السلام} تفاوتی ندارد. همان طور که مقام معظم رهبری در سخن دقیقی نسبت به امامان معصوم فرموداند: اهل بیت ^{علیهم السلام} مانند یک انسان ۲۵۰ ساله اند. از این بعد که معصوم هستند باورها، رفتارها و کنش آنها یکسان و در واقع یک حقیقت جاری به شمار می‌رود.

نکته سوم؛ در معنای اول از سبک زندگی حسینی؛ برای شناخت باورها و رفتارهای سید الشهدا چه منابعی را باید مورد مطالعه قرار داد؟ اول کلمات و اقوال نقل شده از ایشان باید مورد مطالعه قرار گیرد، دوم فعل و رفتار آن حضرت و سوم سیره ایشان باید مورد توجه باشد.

نکته چهارم؛ اگرچه اهل بیت یک حقیقت اند؛ اما در دوران زندگی خودشان مظهر کمال و صفت خاصی بوده‌اند. همان گونه که سیدالشهدا مظهر حماسه؛ غیرت و ظلم ناپذیری بوده است. که البته این ویژگی‌ها در شناخت سبک زندگی حسینی باید بیشتر مورد ملاحظه قرار گیرد.

نکته پنجم؛ با توجه به معنای دوم از سبک زندگی حسینی، باید آن دسته از تلقی‌های سیدالشهدا که عنصر تمایز بخش برای آن امام است در باور و رفتار پیروان بروز بیشتری پیدا کند که در نتیجه با تکرار و نهادینه شدن آنها در جامعه و زندگی اشخاص می‌توان حسینی بودن را در زندگی تبلور بخشید. معنای اقتدا به حسین بن علی ^{(علیه السلام)} نیز همین است یعنی من به آن ظهور ویژه ای که حسین بن علی ^{علیهما السلام} داشت، اقتدا می کنم.

حجت الاسلام و المسلمین رحمانی در ادامه با بیان نمونه‌هایی از سخنان سیدالشهدا به باورها، گرایش‌ها و رفتارهای برآمده از آن سخنان اشاره و خاطرنشان کرد: با تأسی به امام حسین علیه السلام می توان در زندگی در قالب های بندگی و آزادگی، مقاومت و ظلم ستیزی، عقبی‌نگری و شهادت‌طلبی و غیره، سبکی به مانند سبک زندگی آن امام شهید را برای پیروان حضرتش ترسیم و توصیف نمود.