شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، ابراهیم فیاض، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در نشست تخصصی فقه و ارتباطات که در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، با بیان اینکه جهان امروز یک جهان ارتباطی است، گفت: امروزه تمام نظام‌ها اعم از دینی، سیاسی، فلسفی و اقتصادی ما ارتباطی هستند؛ من قبلاً هم گفته بودم که اقتصاد نیز به سمت اقتصاد اعتباری که همان اقتصاد ارتباطی است حرکت می‌کند و امروز نشانه‌های آن از جمله بیت کوئن را می‌توان در دنیا مشاهده کرد.
وی با تأکید بر این نکته که مهمترین مقوله‌ای که به ویژه در انسان شناسی بر آن تکیه می‌شود، نیروی غریزه به عنوان یک محرک و سوق دهنده است، گفت: نیروی غریزه همچون کوهی است که جهت حرکتش را ساختارهای جهان پدیده‌ای تعیین و هدایت می‌کنند که مهمترین این ساختارها، فرهنگ است.
فیاض با اشاره به اینکه فرهنگ به نظام ارضای غریزه تفسیر می‌شود، عنوان کرد: انسان به شدت فرهنگی و در حال یادگیری است؛ فرزند انسان بر خلاف فرزند سایر حیوانات از بدو تولد به شدت ضعیف و نیازمند یادگیری و آموزش است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: فرزند انسان وابسته است و چیزی که این ضعف را جبران می‌کند، فرهنگی است که می‌آموزد و به واسطه آن از سایر حیوانات پیشی می‌گیرد؛ همین فرهنگ بُعد خلاقیت اوست و غرایزش اعم از غرایز جنسی، قدرت طلبی، زیباشناسی و غیره را نیز به شدت فرهنگی ارضاء می‌کند.
فرهنگ باید رو به جلو حرکت کند
وی با تأکید بر اینکه انسان چون به شدت ضعیف است به یادگیری و ایجاد خلاقیت می‌پردازد، اظهار کرد: اگر این نکته را بپذیریم، آن‌گاه همه چیز حتی دین هم باید خلاقانه باشد به عبارتی بُعد فرهنگ یادگرفتن و عمل کردن به فرهنگ خلاقیت بحث جدی است که متأسفانه عده‌ای در ایران آن را قبول ندارند و گمان می‌کنند فرهنگ با واپس گرایی همراه است و باید رو به عقب و گذشته برگردیم در حالیکه فرهنگ به معنای رو به جلو حرکت کردن است.
فیاض خاطر نشان کرد: با این وجود مردم به سرعت در حال حرکت رو به جلو هستند و عده‌ای از این وضع می‌ترسند چرا که ما عقب مانده‌ایم و از طرفی جهان هم به سرعت در حال حرکت به جلو است و این امر عده‌ای را دچار وهم و ترس برگرفته از جهالت‌شان کرده است.
انسان بدون خلاقیت، مرده است
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه انسان بدون خلاقیت و فرهنگی که رو به جلو حرکت نکند، هر دو مرده و فرهنگی باستانی هستند، گفت: کشورهای غیر تاریخی مانند آمریکا و استرالیا و حتی تایلند و مالزی که پشتوانه‌ای تمدنی ندارند به شدت در حال حرکت رو به جلو هستند زیرا گذشته تاریخی ندارند تا پاینبد و مشغول آن باشند.
فیاض تأکید کرد: با این وجود اگر پشتوانه تمدنی کشورهای آسیایی و دارای تمدن (به شکل صحیح) فعال شود، شرایط متفاوت خواهد شد، به طور مثال آمریکا در برابر کشوری مانند چین به مشکل خواهد خورد؛ موضوعی که مک لوهان سال‌ها قبل به آن اشاره کرده بود و امروز در حال محقق شدن است.
ارتباطات یعنی خلاقیت فرهنگی
وی با بیان اینکه ارتباطات به معنای خلاقیت فرهنگی است که توسط رسانه ایجاد می‌شود، گفت: بشر در طول تاریخ برای خلاق کردن فرهنگش از ارتباطات استفاده کرده و برای ایجاد ارتباطات و حفظ خلاقیتش، به ایجاد رسانه پرداخته است، حال این رسانه از نقاشی و فرم تکنولوژی و ابزار شروع می‌شود و به خط و تکامل تاریخی آن می‌رسد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه تکامل و خلاقیت در فرهنگ و ارتباطات به شدت بالاست، باین کرد: با توجه به این تکامل و خلاقیت اولین سوال این است که فقه قصد اتخاذ چه نوع موضع گیری را دارد؟
فیاض با بیان اینکه تا امروز فقه همواره به حرمت تکنولوژی فتوا داده و نحوه مواجه و فتوایش همواره نهی و نفی بوده است، عنوان کرد: عده‌ای هر چیز جدیدی که آمد را حرام اعلام کردند، برای نمونه رادیو و بلندگو را بوق شیطان و تلویزیون را عَلَم شیطان معرفی و با ماهواره، ویدئو و اینترنت مخالفت و آن را حرام اعلام کردند و در این بین همواره بازنده بودند. آیا این مخالفت‌ها باعث جدایی مردم از این تکنولوژی‌ها شد؟ امروز کدام روحانی در منزلش تلویزیون ندارد؟
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به جنگ بین مذهب و علم و یا همان سنت و مدرنیسم اشاره کرد و با بیان اینکه مذهب در ظاهر همواره رو به عقب و علم رو به آینده است، گفت: مذهب قصد دارد به ساختار و اصول خودش بازگردد اما علم کاری به اصول ندارد و رو به آینده حرکت می‌کند.
دین و ارتباطات رو به جلو حرکت می‌کنند
فیاض تصریح کرد: با این وجود واقعیت مذهب این نیست، تمام ساختارهای مذهبی قرآن به شدت ضد سنت گرایی است و اینکه چطور این مسائل مطرح شده است را باید جای دیگری بررسی کرد؛ ارتباطات رو به جلو و دین هم رو به جلوست چرا که دین مهمترین عنصر جهان پدیداری و جهان بینی است.
وی خاطرنشان کرد: ما در جهان در حال فروپاشی قرار داریم، این جهان و البته تمدن غرب دیگر تمدن مستقر نیست و فردی چون ترامپ نیز حاصل همین جهان است چرا که اگر جامعه و کشور آمریکا جامعه‌ای آرام بود نباید از میانش ترامپ به عنوان رئیس جمهور برگزیده می‌شد.
گفتنی است؛ نشست تخصصی فقه و ارتباطات با مشارکت مرکز تخصصی آخوند خراسانی و مرکز آموزشی شیخ بهایی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
