شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در نشست حلقه روش‌شناسی با موضوع «کاربردی‌سازی علوم اسلامی» تأکید کرد: برای تحقق علم دینیِ کارآمد، باید ابتدا انسان معاصر و نیازهای پنهان و آشکار او را شناخت. وی گفت: بدون فهم دقیق از واقعیت اجتماعی، هیچ فرآیند علمی در جامعه به ثمر نخواهد نشست.
به گزارش معالم، حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی عماد، استاد حوزه علمیه قم و مشاور ریاست جمهوری در امور روحانیت در نشست حلقه روش‌شناسی که با محور «کاربردی‌سازی علوم اسلامی» برگزار شد، با تبیین مبانی نظری و فرایندهای اجرایی این حوزه گفت: روش‌شناسی علوم اسلامی شامل چهار ساحت اصلی است؛ کشف، فهم، تولید و بهره‌برداری از دانش، و آنچه در مرحله کاربست اهمیت دارد، ارتباط مؤثر میان تولید علم و نیازهای واقعی جامعه است.
وی با اشاره به جایگاه علوم انسانی در منظومه علوم پایه افزود: برخلاف نگاه تقلیل‌گرایانه، علوم انسانی نیز در زمره علوم پایه محسوب می‌شود، زیرا بنیان بسیاری از نظام‌های دانشی و اجتماعی بر آن استوار است.
استاد عماد در ادامه با طرح این پرسش که «کاربردی‌سازی علوم اسلامی به چه معناست؟» تصریح کرد: کاربردی‌سازی صرفاً به معنای قانون‌گذاری نیست، بلکه شامل فرآیندهای مدیریتی، فرهنگی و فناورانه نیز می‌شود. علوم اسلامی یا باید منجر به تولید قانون شود یا به طراحی فرایندها و نظام‌های مؤثر در جامعه بینجامد.
وی سه مؤلفه اساسی در کاربست علوم اسلامی را چنین برشمرد: بسته دانشی، مصرف‌کننده دانش (اعم از فرد یا نهاد اجتماعی) و غایت علم. به گفته او، بدون شناخت هدف و مصرف‌کننده دانش، کاربردی‌سازی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با تأکید بر لزوم بازخوانی علوم اسلامی متناسب با زمان و مکان افزود: علوم اسلامی باید با حفظ اصول خود، قابلیت اجرا در شرایط امروز را بیابد. بازطراحی علوم با توجه به اقتضائات روز، معنای حقیقی کاربردی‌سازی است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: کاربست موفق علوم اسلامی مستلزم طراحی فرآیندهایی شفاف، ارزیابی‌پذیر و متناسب با واقعیت‌های اجتماعی است. اگر تاکنون در این مسیر توفیق کامل حاصل نشده، به‌دلیل خطا در مدل و روش بوده است نه در ذات علم دینی.
