شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، پروفسور مهدی محقق در نشست بزرگداشت آیت‌الله واعظ زاده خراسانی که با عنوان پرچمدار تقریب در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: من برای امروز از چندجای دیگرهم دعوت داشتم اما خوشحالم که مشهد را انتخاب کردم. این انتخاب از دو جهت بوده است؛ اول اینکه مشهد زادگاه من است. دلیل دوم هم ارادت و دوستی مداومی بوده که با مرحوم مغفور آیت‌الله واعظ زاده خراسانی داشتم. خود ایشان می‌فرمودند ما از سال اول ابتدایی باهم هم کلاس بوده‌ایم اما من یادم نمی‌آید.
وی با اشاره به اینکه «مدرسه سال اول ابتدایی من مدرسه معرفت در پایین خیابان مشهد بود»، ادامه داد: از ممیزات این مدرسه این بود که صبح‌ها به‌جای سرود شاهنشاهی زیارت حضرت امام رضا(ع) قرائت می‌شد.
استاد پیشکسوت دانشگاه تهران با اشاره به یکی ازسفرهای مکه خود و به خدمت رسیدن نزد آیت‌الله آیت‌الله واعظ زاده در آن سفر خاطر نشان کرد: در آن زمان سخنرانی‌ای در مساله تقریب در آنجا برگزار شد. در این زمینه به خدمت آیت الله واعظ زاده عرض کردم که در خراسان غیر از مذهب اشعری مذهب ما توئیدی هم بوده که آنها تابع ابو منصور ماتوئیدی بوده‌اند. سبکی، صاحب کتاب طبقات شافعیه قصیده‌ای در خصوص اختلافات مذهب اشعری و ماتوئیدی دارد. او در انتهای این قصیده بیتی سروده به این معنا که اختلاف بین اشعری و ماتوئیدی بسیار کم است و جای این نیست که یکی از این فرقه‌ها، فرقه دیگر را اهل بدعت یا کافر بداند.
محقق گفت: ابولعلای معری شاعر نابینای عرب هم قصیده‌ای در مرثیه یک فقیه حنفی دارد. در آخرهای این قصیده اختصاصات فقیه حنفی را ذکر می‌کند. یکی از مختصات او این است که بعد از این فقیه اختلاف بین عراقی که مذهب حنفی باشد و حجازی که مذهب شافعی باشد کم می‌شود. مجموعا این مساله مهم بوده، تا آنجا که می‌شود به مشترکات بپردازیم و موارد اختلاف را رها کنیم.
وی افزود: شیخ طوسی کتاب الخلاف را نوشته تا نشان دهد این اختلافات کم است. رهبر زحیلی یکی از دوستانم و استاد کرسی فقه در دمشق پس از خواندن این کتاب عنوان کرد که نظریه‌اش در بسیاری مسائل فقهی عوض شده است. از جمله به این نتیجه رسیده که اختلاف بین شیعه و سنی آنقدر نیست و اختلاف بین مذاهب اربعه بیشتر از اختلاف بین شیعه و سنی است.
استاد پیشکسوت دانشگاه تهران افزود: از اینجا متوجه می‌شویم که چقدر مرحوم آیت‌الله واعظ زاده ژرف بین بودند که تکیه را بر مساله تقریب گذاشتند و دنباله‌گیری کردند گام‌هایی را که قبلا شیخ قمی انجام داده بود.
محقق خاطر نشان کرد: تا شش سالگی و تا هنگامی که پدرم به جهت منبری که در مسجد گوهرشاد رفته بودند گرفتار شدند در مشهد بودم. بعد از به گلوله بستن مردم در مسجد گوهر شاد پدرم در این مسجد، علیه رضاخان منبر رفته بودند. همچنین در محاکمات خود به شاه وقت یعنی رضا شاه توهین کرده بودند.
وی یادآور شد: پرونده استخدامی من با توصیه آیت‌الله کاشانی شروع شد، تکیه کلام ایشان «بی‌سواد» بود. یک‌روز به من گفتند بی سواد چه کار می‌کنی؟ گفتم درس می‌خوانم ایشان پاسخ دادند بس است همینقدر که علم بدست آوردی. من پرسیدم پس چه کار کنم؟. ایشان گفتند برو بچه مسلمان‌ها را درس بده. شما بی سوادها خود را کنار می‌کشید که همه جاها را کافران گرفته‌اند. در پاسخ گفتم من اگر بخواهم درس بدهم باید به دبیرستان بروم و در صف دختران و خانم‌های بی حجاب باشم. ایشان گفتند بیا بی سواد توصیه‌ای برایت بنویسم که اصلا در صف آنها نروی و یکسره پیش رئیس بروی.
محقق عنوان کرد: مرحوم واعظ زاده از شاگردان مبرز آیت الله بروجردی بودند ایشان برخلاف سایر آخوندها تکلیف کتبی از شاگردان می‌خواستند. یک‌بار در یک کلاسی که ایشان تکلیفی را از ما خواسته بوند فقط دونفر یعنی مرحوم واعظ زاده خراسانی و شیخ لطف الله صافی گاپایگانی تکلیف را انجام داده بودند.
وی ادامه داد: از امتیازات مرحوم آیت الله واعظ زاده این بود که از بهترین شاگردان آیت الله بروجردی بودند و دیگر اینکه مرد زمان بود. متوجه بود برای چه جامعه‌ای خود را آماده می‌کند. از کسانی که با این کیفیت دیده‌ام یکی مرحوم آقا موسی صدر و مرحوم بهشتی بودند که قانع نبودند فقط درس بخوانند و در محله خودآخوند شوند. بلکه خود را برای فضای دیگری آماده می‌کردند.
استاد پیشکسوت دانشگاه تهران اظهار کرد: خود من یک هدف داشتم که بتوانم در دانشگاه‌های خارج ایران نفوذ کنم. بعد از اینکه در دو رشته ادبیات فارسی و الهیات دکتری را تمام کردم. دو سال در دانشگاه‌های لندن استاد بودم و بعد مکررا در کانادا درس می‌دادم و آنجا برای اولین بارفلسفه و کلام شیعه را درس دادم. شرح منظومه را با کمک یک استاد ژاپنی به انگلیسی ترجمه کردم و برای اولین بار یک نظام منسجم فلسفی از عالم اسلام به اروپا می‌رفت.
محقق با بیان اینکه متجاوز از ۹۰ کنگره بین المللی در ۲۰ کشور مختلف شرکت کردم، تصریح کرد: اما کنگره شیخ طوس از بهترین کنگره‌هایی بود که در عمرم دیدم .این همایشی که مرحوم واعظ زاده خراسانی ترتیب داده بود، بهترین همایش بود از جهت افراد نخبه‌ای که انتخاب کرده بودند.از ایران شهید مطهری، مرحوم جعفری تبریزی و… از خارج هم افراد درجه یکی آمده بودند.خدمات بزرگ ایشان بود که توانست دانشمندان را از شرق و غرب عالم دعوت کند.
وی گفت: واعظ زاده متواضع بود و هیچ ادعایی نداشت همان سیره شیخ طوسی، سید رضی و… را داشت. مساله تقریب را هم وظیفه شرعی بود که قبول کرد و گرنه کسی نمی‌توانست با این کیفیت این وظیفه را عهده دار شود؛ جاه طلب نبود. التقریب بین المذاهب الاسلامیه واقعا لازم بود. زمینه آن فراهم است؛ اگر مستکبرین جهان بگذارند زیرا مستکبرین می‌خواهند همیشه بین شیعه و سنی اختلاف باشد.
