شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش شبکه معالم، وبینار تخصصی روش شناسی مطالعات اسلامی میان رشته ای در جهان عرب با همکاری گروه آموزشی فرهنگ و ارتباطات اسلامی مرکز تخصصی آخوند خراسانی و معاونت پژوهشی دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد.
دکتر ابراهیم داوودی مدیر گروه فرهنگ وارتباطات اسلامی مرکز تخصصی آخوندخراسانی به اختصار به ضرورت روش شناسی مطالعات اسلامی در میان نواندیشان معاصر عرب اشاره کرد و سپس آقای هوشنگ استادی، دبیر علمی جلسه و پژوهشگر پژوهشکده اسلام تمدنی ضمن معرفی سخنران به معرفی اهداف گروه آموزشی فرهنگ ومطالعات اسلامی در باب مباحث جدید روش شناسی نواندیشان دینی عرب مطالبی را بیان کرد.
در ادامه دکتر تورج زینیوند استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه، به تببین دو محور؛ تعریف، تاریخچه ،ضرورت و اهمیت کاربست مطالعات میان رشته ای در علوم اسلامی پرداخت و گفت: مطالعه روش تحقیق علوم اسلامی درگذر تاریخ، بیانگر این حقیقت است که آن علوم، علیرغم دستاوردهای درخشان علمی و فرهنگی فراوان، با چالش های چندی؛ از جمله،تعصب، حصرگرایی و تحویل نگری در تبیین موضوع مواجه بوده اند. اما امروزه دیگر، شناخت عالمانه، دقیق و روشمند این علوم از یک جهت خاص یا یک زاویه محدود و محصور، امکانپذیر نیست؛ زیرا این علوم با مفاهیم پیچیده وگوناگون دینی، فلسفی، کلامی، اخلاقی، عرفانی، ادبی، زبانی، روانشناختی، جامعه شناسی، فرهنگی و…در ارتباط هستند و شناخت کامل یکی از این حوزهها بدون آگاهی از ارتباط و پیوند آن با دیگر قلمروها ناممکن است. مطالعات میان رشتهای میتواند از طریق گفت و گوهای فعال و تأثیرگذار، به عنوان یک افق نوین وگسترده در قلمرو این علوم مطرح شود و با نگاه کلّی، منسجم، ترکیبی و تلفیقی، خود را به عنوان جایگزین روشهای پژوهشی سنّتی در عرصه علوم اسلامی معرّفی نماید و خونی تازه در رگهای این علوم جاری سازد.
دکتر زینی وند در بخش دوم سخنرانی ضمن اشاره به جریان های فکری حاکم بر اندیشه معاصر عربی و اسباب پیدایش آنها به معرفی شخصیت های برجسته و تاثیرگذار نواندیش در این زمینه از جمله: حسن حنفی،نصر حامد ابو زید،محمد عابد الجابری، ارکون و… پرداخت و بیان داشت: این نوگرایان عرب، با بهرهگیری از علوم متعدد و مدرن، دستاوردهای مثبتی در حوزه اسلامی به بار آورده اند؛ ترویج عقلانیت انتقادی،تفسیر روزآمد مفاهیم اسلامی،نقد شیوه های اجتهاد سنتی در فهم آموزه های دینی،تلاش برای پیوند و تلفیق سنت و مدرنیته، تاکید بر فقه پویا و پاسخگو به تغییرات زمانی و مقتضیات عصر.
وی در ادامه به آسیب شناسی کلی این رویکرد میان رشته ای در حوزه علوم اسلامی پرداخته و خاطر نشان کرد: که این مطالعات اگرچه دستاوردهایی برای اندیشه اسلامی به بار آورده است اما نباید از این نکته غفلت نمود که این رویکرد چالش هایی را نیز به همراه داشته است. از جمله استفاده از دین و آموزه های دینی به عنوان ابزاری در جهت تایید دستگاه فکری خویش نه به عنوان راهی برای فهم و درک بهتر آموزه های دینی.کلی گویی و مشخص نکردن محدوده فکری خود در تحلیل و نقد مباحث دینی، درک نادرست از مفهوم دین ، قرآن و آموزه های دینی و جغرافیای دینی و فرهنگی جهان اسلام.
تاثیر پذیری افراطی از اندیشه های فیلسوفان و متفکران غربی.تاثیرپذیری از اندیشه لیبرالیسم و سکولاریسم و پوزیتیویسم.تلاش برای تحمیل سرنوشت مذهبی و فرهنگی اروپابرفرهنگ عربی و اسلامی.
دکتر زینی وند درپایان به پرسش های برخی حاضران نیز در این حوزه پاسخ دادند.
